Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
Godts weldadicheyt, des volcks ondanckbaerheyt, ende de toekomstige straffen worden afgebeelt, door het teecken van een lijnen gordel, vers 1, etc. ende door de gelijckenisse van het vullen aller wijn-vlesschen met wijn, datse Godt met den beker sijns toorns al te samen sal droncken maken van elenden, 12. noch vermaentse Godt, door ootmoedige bekeeringe dese straffen voor te komen, 15. (waer by de Propheet sijne affectie toont, 17.) bysonderlick den Coninck ende Coninginne, 18. maer wetende datse haer soo weynich, als een Moor de huyt, ende een Luypaert de vlecken, souden veranderen, voorseyt hy haer d’uyterste schande, ende onderganck, 22. |
|
1 ALsoo heeft de HEERE tot my geseyt; Gaet henen, ende koopt u eenen linnen-gordel, ende 1 doet dien aen uwe lendenen, maer en brengt hem niet in’t 2 water. |
| 1 D. omgordt uwe lendenen daermede. Siet d’uytlegginge vers 11. |
| 2 Op dat het niet en verderve: gelijck ick voor Israël gesorgt hebbe, datse niet mochten verderven, ofte, qualick varen. |
|
2 Ende ick kochte eenen gordel nae het woort des HEEREN: ende ick dede dien aen mijne lendenen. |
3 Doe geschiedde des HEEREN woort ten tweedenmale tot my, seggende: |
4 Neemt den gordel, dien ghy gekocht hebt, die aen uwe lendenen is, ende maeckt u op, [ende] gaet henen nae den 3 Phrat, ende versteeckt dien aldaer in de klove eener steenrotze. |
| 3 De groote riviere Euphrates, waer over de Babyloniers souden komen, ende de Ioden daer henen gevancklick wegvoeren. siet Gen. 2. op vers 14. |
|
5 So ginck ick henen, ende verstack dien by den Phrat: gelijck als de HEERE my geboden hadde. |
6 Het geschiedde nu 4 ten eynde van vele dagen, dat de HEERE tot my seyde; Maeckt u op, gaet henen nae den Phrat, ende neemt den gordel van daer, dien ick u geboden hebbe aldaer te versteken. |
| 4 D. na verloop van eenen geruymen tijt. |
|
7 So ginck ick nae den Phrat, ende groef, ende nam den gordel van de plaetse, alwaer ick dien versteken hadde: ende siet de gordel was verdorven, en dochte nergens toe. |
8 Doe geschiedde des HEEREN woort tot my, seggende: |
9 Soo seyt de HEERE: Alsoo sal ick verderven de 5 hoovaerdye van Iuda, ende die groote hoovaerdye van Ierusalem. |
| 5 Ofte, uytnementheyt, voortreflickheyt, gelijck het Hebr. woort elders oock genomen wort. Vergel. ond. vers 11. |
|
10 Dit selve boose volck, 6 dat mijne woorden weygert te hooren, dat in’t 7 goetduncken sijns herten wandelt, ende andere Goden navolcht, om die te dienen, ende voor die sich neder te buygen; dat sal worden, gelijck dese gordel, die nergens toe en deucht. |
| 6 Hebr. die weygeren, die wandelen, etc. |
| 7 Siet bov. 3. op vers 17. |
|
11 Want gelijck als een gordel kleeft aen de lendenen eens mans, alsoo heb ick het gantsche huys Israëls ende het gantsche huys Iuda aen my doen kleven, spreeckt de HEERE, om my te zijn tot een volck, ende tot eenen 8 naem, ende tot lof, ende tot heerlickheyt, maer sy en hebben niet 9 gehoort. |
| 8 Siet Deut. 26. op vers 19. |
| 9 D. gehoorsaemt als dickwijls. |
|
12 Daerom segt dit woort tot hen; Soo seyt de HEERE, de Godt Israëls; 10 Alle vlesschen sullen met wijn gevult worden: dan sullen sy tot u seggen; En weten wy niet 11 seer wel, dat alle vlesschen met wijn gevult sullen worden? |
| 10 Hebr. alle vlessche sal, etc. D. elcke vlessche. als of de Propheet seyde: Ghy verwachtet een overvloedich wijn-jaer, op dat ghy u dol ende vol mochtet suypen: maer, etc. verstaet hier geen lederen vlesschen, maer steenen vlesschen ofte vaten, als afgenomen wort uyt vers 14. Vergel. Thren. 4.2. |
| 11 Hebr. wetende weten wy niet? ’Tschijnt dat dit siet op de beloften der valsche Propheten, die den volcke wijsmaeckten, dat sy vrede ende overvloet van alles souden hebben, sulcx sy geerne geloofden: maer Godt propheteert haer geheel wat anders. Vergel. Mich. 2.11. met d’aenteeck. |
|
13 Maer ghy sult tot hen seggen, Soo seyt de HEERE; Siet ick sal alle inwoonders deses lants, selfs de Coningen, die 12 den David op sijnen throon sitten, ende de Priesters, ende de Propheten, ende alle inwoonders van Ierusalem opvullen met 13 dronckenschap. |
| 12 D. in hares voorvaders, Davids, plaetse. |
| 13 Gevende hen te drincken uyt den drinck-beker mijns toorns, D. hen alsoo straffende, datse van verbaestheyt ende angst met meer sullen weten, wat te doen ofte te laten, dan een droncken mensch. siet ond. 25.15, 18, 27. ende 51.7. Iesa. 51.17, 21. ende 63.6. etc. |
|
14 Ende ick salse 14 in stucken slaen, den eenen tegen den anderen, soo de vaders als de kinderen te samen, spreeckt de HEERE: ick en sal niet verschoonen nochte sparen, nochte my ontfermen, dat ickse niet en soude verderven. |
| 14 T.w. tegen malkanderen, als steenen vlesschen. Vergel. Iud. 7. op vers 19. ende Psal. 2. op vers 9. and. verstroyen, gelijck de stucken van eene vlessche, die in stucken geslagen wort, hier ende daer verstroyt worden. |
|
15 Hooret ende nemet ter ooren, en 15 verheffet u niet: want de HEERE heeft’et gesproken. |
| 15 Door hoochmoet ende trotzicheyt uwes herten, verachtende ende verwerpende ’t gene dat in der waerheyt Godts woort is, ende u, so ghy u niet in tijts en bekeert, sekerlick alsoo sal treffen, als ick u in’t voorgaende voorseyt hebbe. Sommige aldus: De Heere heeft gesproken, T.w. de volgende woorden. |
|
16 Gevet 16 eere den HEERE, uwen Godt, eer dan hy het 17 duyster make, ende eer uwe voeten sich stooten aen de 18 schemerende bergen: dat ghy nae a 19 licht wachtet, ende hy 20 dat selve tot eene b schaduwe des doots stelle, ende tot eene donckerheyt sette. |
| 16 Bekennende sijne straffingen ende dreygementen rechtveerdich te zijn, ende u van herten bekeerende. Vergel. Ios. 7.19. Hos. 11.7. ende d’aenteeck. aldaer. |
| 17 D. dese elenden ende plagen u toesende. siet Gen. 15. op vers 12. |
| 18 Hebr. bergen der schemeringe. D. die ter tijt der schemeringe met duysternisse als bedeckt worden. dese gelijckenisse schijnt genomen te zijn van de gene die by nachte in oneffene berchachtige plaetsen reysen. |
| a Iesa. 59.9 |
| 19 D. voorspoet, troost, ende blijtschap, siet Iob 18. op vers 5, 6. |
| 20 T.w. licht. D. dat Godt, in de plaetse van licht, u overvalle met eene doots-schaduwe. Siet Psal. 23. op vers 4. |
| b Psal. 44.20. |
|
17 Sult ghylieden dan noch dat niet hooren, so sal mijne ziele in verborgene plaetsen weenen van wegen des 21 hoochmoets: ende mijne c ooge sal 22 bitterlick tranen, ja van tranen 23 nederdalen, om dat des HEEREN kudde gevanckelick 24 is wech-gevoert. |
| 21 Dat ghy tot u eygen verderf, soo schricklick trots ende hertneckich zijt, u niet willende buygen noch vernederen voor den Heere, door ware bekeeringe. Siet vers 15. |
| c Thren. 1.2, 16. |
| 22 Hebr. tranende tranen. |
| 23 Als bov. 9.18. |
| 24 D. dat Iuda (zijnde immers des HEEREN eygen volck, dat hy uyt alle natien voor sich heeft uytgesondert) voorseker sal moeten gevanckelick worden wechgevoert: alsoo in’t volgende. |
|
18 25 Segt tot den Coninck, ende tot de 26 Coninginne, 27 Vernedert u, settet u neder: want u 28 gantsche hooft-cieraet, de Croone 29 uwer heerlickheyt, is neder-gedaelt. |
| 25 Woorden Godts tot Ieremia, ofte, als sommige, des Propheten tot den volcke. |
| 26 Siet van’t Hebr. woort 1.Reg. 11.19. |
| 27 Ofte, settet u neder om leege. T.w. in’t stof, op de aerde. |
| 28 Hebr. uwe hooft-cierselen, ofte, hooft-cieragien is gedaelt. D. al u Conincklijcke hooftcieraet is wech, ende verwisselt met eenen nedrigen staet. And. uwe uytnementheden, hoocheden. |
| 29 D. uwe heerlicke croone, daer mede ghy pleegt te proncken. |
|
19 De steden van’t 30 Suyden zijn toegesloten, ende daer en is niemant diese opene: het gantsche Iuda is wech-gevoert, het is 31 heel ende al wech gevoert. |
| 30 T.w. van Egypten, in’t Suyden van Canaan gelegen, daer de Ioden gewoon waren, ende nu oock mochten meynen haren toevlucht te nemen, doch te vergeefs: sommige verstaen de steden van Iuda, in’t Suyd-eynde gelegen, als of de Propheet seyde: selfs de uyterste steden van Iuda, die alderverst van Babel afliggen, zijn van menschen ontbloot, datter niemant uyt ofte ingaet. |
| 31 Hebr. [in] volkomenheden. D.gantsch ende al. and. [de stadt] der gener die in vrede saten. D. die sorgloos waren, niet dan vrede verwachtende. |
|
20 Heffet uwe oogen op, ende siet die daer van’t 32 Noorden komen: waer is de 33 kudde, die u 34 gegeven was, de schapen uwer 35 heerlickheyt? |
| 32 Van Babel. |
| 33 D. het volck des Heeren, siet vers 17. dit schijnt tot den Coninck van Iuda gesproken te zijn: sy zijn wechgevoert, wil hy seggen. |
| 34 D. bevolen ende vertrouwt, om nae mijne werten te regeren, ende te beschermen. |
| 35 Ofte, cierlickheyt. D. daermede ghy verciert waert. |
|
21 Wat sult 36 ghy seggen, wanneer 37 hy besoeckinge over u doen sal, daer ghy hen geleert hebt [tot] Vorsten, tot een hooft over u te zijn? en sullen u de smerten niet aengrypen, d als eene 38 barende vrouwe? |
| 36 ô Iuda, ofte dochter mijns volcx. |
| 37 Godt, door de Babyloniers, die sy, door aensoeck van hulpe, gewennet ende aengelockt hadden, om Heer ende meester over Iuda te wesen. Vergel. 2.Reg. 16.7. etc. |
| d Iere. 6.24. |
| 38 Hebr. eene vrouwe der baringe, ofte, des barens. D. die in barens noot is. |
|
22 Wanneer ghy dan in u 39 herte sult seggen; e Waerom zijn my dese dingen bejegent? 40 om de 41 veelheyt uwer ongerechticheyt zijn uwe f 42 zoomen ontdeckt, [ende] uwe hielen 43 hebben gewelt geleden. |
| 39 D. by u selven dencken. |
| e Iere. 5.19. ende 16.10. |
| 40 Dit is Godts antwoort op sulcke gedachten. |
| 41 Ofte, grootheyt. |
| f Iesa. 47.2, 3. |
| 42 D. zijt ghy openbaerlick voor al de werelt te schande gemaeckt, door schandelicke vlucht, ende seer smadelicke wechvoeringe in gevanckenisse ende slavernye. maniere van spreken, genomen van het hooch opheffen der vrouwelicke kleederen, ’t zy door gewelt van anderen, ofte eygene noot, alsmen sulcx moet doen, om veerdiger te vluchten, wateren te passeeren etc. Siet ond. vers 26. ende Iesa. 20.4. ende 47.2, 3. item Ezech. 16.37. ende 23.29. Hos. 2.9. Mich. 1.11. |
| 43 D. zijn met gewelt ontbloott, ofte ontschoeyt: ofte, uwe hielen zijn gewelt-saemlick gehandelt. D. in den stock, oft in boeyens gedaen, ofte in gevanckenisse wechgevoert. |
|
23 44 Sal oock een Moorman sijne huyt veranderen? ofte een Luypaert sijne 45 vlecken? [so] sult ghylieden oock konnen goet doen, die 46 geleert zijt quaet te doen. |
| 44 Eene vrage, die sterck loochent. als of Godt seyde: De Moorjaen ende Luypaert en konnen doch sulcx geensins doen. Vergel. Psa. 55.20. |
| 45 Die hy d’eene by d’andere in menichte t’samen-gevoecht op sijn lijf draegt, daer het Hebr. woort eygentlick op siet. |
| 46 D. gewent, als bov. vers 21. ende cap. 2.24. Hose. 10.11. etc. |
|
24 Daerom sal ickse verstroyen, als een stoppel die doorgaet, door eenen wint der 47 woestijne. |
| 47 Eenen vollen, gladden, doorgaenden-wint, siet bov. cap. 4.12. waer tegen een lichte stoppel doch niet en vermach te blyven: dit bediedt de verstroyinge der Ioden uyt haer lant, die sy door de verleydinge der valsche Propheten hielden voor ongelooflijck ende onmogelick. |
|
25 Dit sal u lot, het 48 deel uwer maten zijn, van my, spreeckt de HEERE: die ghy mijner hebt vergeten, ende op 49 leugen vertrouwt. |
| 48 D. de straffe, die ick u toegemeten hebbe, nae den eysch mijner rechtveerdicheyt ende uwer verdiensten. Vergel. Iob 20.29. Psal. 11.6. ende 2.Reg. 21.13. Iesa. 65.7. item Psal. 78.50. met d’aenteeck. |
| 49 Valsche Prophetien, Afgoden, vestingen, ende ydele menschelicke hulpe. |
|
26 So sal ick oock uwe 50 zoomen ontblooten boven u aengesicht: ende uwe schande sal gesien worden. |
| 50 Siet bov. op vers 22. ende Ezech. 16. op vers 37. |
|
27 Uwe overspelen ende uwe 51 hunckeringen, de schendelickheyt uwes hoerdoms, op 52 heuvelen, in den velde; ick hebbe uwe 53 verfoeyselen gesien: wee u, Ierusalem, 54 en sult ghy niet reyn worden? 55 hoe lange noch na desen? |
| 51 Siet bov. cap. 5.8. |
| 52 Siet bov. 2.20. |
| 53 Siet 2.Chron. 15. op vers 8. ende Ezech. 20. op vers 7. |
| 54 Ofte, ghy en zijt niet reyn. |
| 55 Hebr. na wanneer noch? D. na hoelangen tijt noch, soudt ghy u reynigen? als of de Heere seyde: Hoe lange soud ick wachten nae uwe reyninge? het soude doch al te vergeefs zijn, dewijl ghy vagelijcx erger wort, dies sal ick met mijn oordeel moeten voortgaen. Vergel. Hose. 8.5. |