Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Saul soeckt David te dooden, vers 1, etc. Ionathan waerschouwt David, 2. ende hy spreeckt voor hem by Saul, 4. Die sweert dat hy David niet dooden en soude, 6. David komt weder te hove, 7. Hy treckt in den krijch, ende slaet de Philistijnen, 8. Daerom soeckt Saul al wederom David te dooden, 10. Michal Davids huysvrouwe geeft hem sulcx te kennen, 11. Daerom vluchtte hy, 12. Michal bedriecht haren vader, 13. David komt te Rama by Samuel, 18. Saul sendt boden nae Najoth, om David te vangen: die propheteren, 20. Hy sendt andere boden, die propheteren oock, 21. Hy treckt selve henen, 22. ende hy propheteert oock, 23. |
| |
| 1 DErhalven sprack Saul tot sijnen sone Ionathan, ende tot alle sijne knechten, om David te dooden: Doch Ionathan Sauls sone hadde groot welgevallen aen David. |
| 2 Ende Ionathan vercondigde ’t David, seggende, Mijn vader Saul soeckt u te dooden: nu dan, wacht u doch 1 ’s morgens, ende blijft in’t verborgen, ende versteeckt u. |
| 1 Want Sauls trauwanten meynden hem smorgens te dooden, vers 11. And. tot morgen, want midler tijt hadde Ionathan voorgenomen met Saul voor David ten besten te spreken, ende te vernemen of Saul noch volhardde in sijn boos voornemen. |
| |
| 3 Doch ick sal uytgaen, ende aen de hant mijnes vaders staen 2 op’t velt, daer ghy sult zijn, ende ick sal van u tot mijnen vader spreken: ende sal 3 sien wat het zy, dat sal ick u vercondigen. |
| 2 And. In ’t velt. |
| 3 Of vernemen, of, mercken. |
| |
| 4 So sprack dan Ionathan goet van David tot sijnen vader Saul: ende hy seyde tot hem, De Coninck en 4 sondige niet tegen sijnen knecht David, om dat hy tegen u niet gesondicht en heeft, ende om dat sijne daden voor u seer goet zijn: |
| 4 T.w. hem ongelijck doende, ende hem dus doodelick vervolgende. |
| |
| 5 Want 5 hy heeft sijne ziele in sijne hant geset, ende hy heeft den 6 Philistijn geslagen, ende de HEERE heeft een groot heyl den gantschen Israël gedaen, ghy hebt het gesien, ende ghy zijt verblijt geweest: waerom soudt ghy dan tegen onschuldich bloet sondigen, David sonder oorsake doodende? |
| 5 Hy wil seggen, hy heeft sijn leven gewaecht, ende hem selven in doots gevaer gestelt. Siet gelijcke maniere van spreken ond. c. 28.21. Iud. 12.3. |
| 6 And. de Philistijnen, siet bov. c. 18.6. |
| |
| 6 Saul nu hoorde nae de stemme Ionathans: ende Saul swoer, [soo waerachtich als] de HEERE leeft, 7 Hy en sal niet gedoodt worden. |
| 7 T.w. Door mijn bevel. So dat Saul hier van sijn voor-nemen vers 1. afstant doet. Hebr. Indien hy gedoodt wort! siet de aenteeck. op Genes. 14.23. |
| |
| 7 Ende Ionathan riep David, ende Ionathan gaf hem alle dese woorden te kennen: ende Ionathan bracht David tot Saul, ende 8 hy was voor sijn aengesichte als gisteren [ende] eergisteren. |
| 8 D. Hy quam te hove, ende bediende sijn ampt, gelijck hy te vooren gedaen hadde. |
| |
| 8 Ende daer wert wederom crijch: ende David tooch uyt, ende streedt tegen de Philistijnen, ende hy sloechse met eenen grooten slach, ende sy vloden voor sijn aengesichte. |
| 9 a Doch de boose geest des HEEREN was over Saul, ende hy sat in sijn huys, ende sijn spiesse was in sijn hant: ende David speelde op snaren-spel met der hant. |
| a 1.Sam. 16.14. ende 18.10. |
| |
| 10 Saul nu socht met de spiesse 9 David aen den wandt te spitten, doch hy ontweeck van het aengesichte Sauls, die met de spieesse in den wandt sloech: doe vloodt David, ende ontquam in dien selven nacht. |
| 9 Siet bov. 18.11. |
| |
| 11 Maer Saul sondt boden henen tot Davids huys, dat sy hem bewaerden, ende dat sy hem des 10 morgens doodden: dit gaf Michal, sijne huys-vrouwe, David te kennen, seggende, Indien ghy uwe 11 ziele desen nacht niet en behoedet, so sult ghy morgen gedoodt worden. |
| 10 Siet bov. vers 2. |
| 11 D. u selven, uwen persoon, u leven. |
| |
| 12 Ende Michal liet David 12 door een venster neder: ende hy ginck henen, ende vluchtte, ende ontquam. |
| 12 Want de deuren waren besett met de knechten Sauls. |
| |
| 13 Ende Michal nam 13 een beelt, ende sy leyde’t in’t bedde, ende sy leyde 14 een geyten vel aen sijn hooft-peuluwe, ende deckte’t met een cleet toe. |
| 13 Hebr. Teraphim. als ond. vers 16. |
| 14 Quansuys of het Davids hayr ware. |
| |
| 14 Saul nu sondt boden om David 15 te halen: sy dan seyde, Hy is sieck. |
| 15 And. te vangen, Hebr. te nemen. |
| |
| 15 Doe sondt Saul boden om David te 16 besien, seggende: Brengt hem in’t bedde tot my op, datmen hem doode: |
| 16 D. te besoecken, quansuys, als of sy hem uyt vrientschap in sijn sieckte quamen visiteren. Doch principalick om te sien, of hy in der waerheyt sieck was, of dat hy den sieckaert maeckte, ende in allen gevalle hem mede te nemen. |
| |
| 16 Als de boden quamen, so siet daer was een beelt in’t bedde, ende daer was een geyten-vel aen sijn hooft-peuluwe. |
| 17 17 Doe seyde Saul tot Michal, Waerom hebt ghy my alsoo bedrogen? ende hebt mijnen vyant laten gaen, dat hy ontcomen is? Michal nu seyde tot Saul, Hy seyde tot my, Laet my gaen, 18 waerom soude ick u dooden? |
| 17 T.w. Na dat de boden Saul hadden vertelt wat haer wedervaren was. |
| 18 Sy wil seggen, dat David gedreygt hadde haer te dooden, indien sy hem niet en liet gaen. siet gelijcke maniere van spreken, 2.Sam. 2.22. |
| |
| 18 Also vluchtte David, ende ontquam, ende 19 hy quam tot Samuel te Rama, ende hy gaf hem te kennen al wat Saul hem gedaen hadde: ende hy ende Samuel gingen henen, ende sy bleven te 20 Najoth. |
| 19 T.w. om raet te vragen wat hy doen soude, ende oock vermoedende, dat hy daer vryer als ergens anders wesen soude in’t geselschap van Samuel, ende d’ander Propheten, die selfs te Gibea, onaengesien de Philistijnen aldaer haer garnisoen hadden, vry waren, 1.Sam. 10.10. |
| 20 Dit is een plaetse daer de Propheten een collegium ofte schole hadden, by Rama gelegen, daer Samuel sijne wooninge hadde. |
| |
| 19 Ende men bootschapte Saul, seggende: Siet David is te Najoth 21 by Rama. |
| 21 Alsoo wort de Hebreeusche letter Beth klaerlick genomen Iosu. 5.13, etc. |
| |
| 20 Doe sondt Saul boden henen om David te 22 halen, die 23 sagen een vergaderinge van Propheten 24 propheterende, ende Samuel staende, over hen gestelt: ende de Geest Godes was over Sauls boden, ende die 25 propheteerden oock. |
| 22 Siet vers 14. |
| 23 Hebr. sach, D. elck een der selver sach. |
| 24 D. Godt lovende, ende sijnen name groot makende met gebeden ende lof-sangen. |
| 25 D. Sy stelden haer aen gelijck de Propheten deden als sy propheteren, siet bov. cap. 18.10. Het schijnt dat dese boden Sauls soo van sinne zijn verandert geworden, dat sy hare wapenen af-leggende, niet verder en gedachten de handen aen David te slaen, daer sy nochtans om uyt-gesonden waren. |
| |
| 21 Doe men’t Saul bootschapte, so sondt hy andere boden, ende die propheteerden oock: doe voer Saul voort, ende sondt de derde boden, ende die propheteerden oock. |
| 22 Daer na ginck hy oock selve nae Rama, ende hy quam tot den grooten water-put, die te 26 Sechu was, ende hy vraechde, ende seyde, Waer is Samuel, ende David? doe wert hem geseyt, Siet, sy zijn te Najoth by Rama. |
| 26 Siet van dese Stadt d’aenteeck. op 1.Sam. 17.1. |
| |
| 23 Doe ginck hy derwaerts nae Najoth by Rama: ende deselve Geest Godes was oock op hem, ende hy al voortgaende, propheteerde, tot dat hy te Najoth in Rama quam. |
| 24 Ende 27 hy tooch selfs oock sijne cleederen uyt, ende hy propheteerde selfs oock, voor het aengesichte Samuels, ende 28 hy viel 29 bloot neder dien selven gantschen dach, ende de gantsche nacht: daerom seytmen, 30 Is Saul oock onder de Propheten? |
| 27 D. Hy leyde sijne Conincklijcke, ofte krijchs-mans opper-kleedinge af, met de welcke hy gekomen was om David te vangen. |
| 28 Verst. dat hy gelijck als in een verruckinge van sinnen is gevallen, gelijck sulcx somtijts den Propheten is wedervaren. Siet Num. 24.4. ofte, hy viel neder, gelijck de andere, in het bidden haer tegen d’aerde streckende, haer alsoo t’samen voor den Heere verootmoedigende. |
| 29 Of naeckt. Verstaet dit alsoo, dat hy sich ontblootet heeft van sijn Conincklick, of opper-kleet, ofte van sijn krijchs-mans kleet, siet dergelijcke Ies. 20.2. Mich. 1.8. |
| 30 Siet bov. cap. 10. op vers 12. Hier past dit spreeck-woort op die gene, die van Godt wonderbaerlick in haer voor-nemen verhindert worden, gelijck Saul wedervaren is. Siet dergelijcke geschiedenisse, Num. 23. ende 24. in Bileam: ende Actor. 9. in Saul. |
