Statenvertaling.nl

sample header image

1 Samuël 16 – Statenvertaling editie 1637

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)

Edities SV:    

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenZonder kanttekeningen

1 Samuël 16

De Heere sendt Samuel nae Bethlehem tot Isai, om eenen sijner sonen tot Coninck te salven: Samuel voor Saul vreesende, wort van den Heere onderricht, hoe hy sijn saken aenleggen soude, vers 2, etc. Samuel was geneygt Eliab den outsten sone van Isai tot Coninck te salven, 6. Maer de Heere geeft hem te kennen, dat hy David, den jongsten sone van Isai, tot Coninck verkoren hadde, 12. Desen salft Samuel, ende de Geest Godes komt op hem, 13. Maer wijckt van Saul, 14. David wort door den raet der knechten Sauls te hove geroepen, om voor Saul te spelen, 16. Davids lof, 18. Saul bemint hem seer, ende maeckt hem sijnen wapen-drager, 21. David speelt voor Saul als de boose geest hem quelde ende ongerust maeckte, 23.
 
1 DOe seyde de HEERE tot Samuel, Hoe lange draecht ghy leet om Saul, dien ick doch verworpen hebbe, dat hy geen Coninck zy over Israël? 1 vult uwen hoorn met olye, ende gaet henen, Ick sal u senden tot Isaï den Bethlehemiter, want ick hebbe my eenen Coninck onder sijne sonen uytgesien.
1 Siet bov. c. 10.1.
 
2 Maer Samuel seyde, 2 Hoe soude ick henen gaen? Saul sal het doch 3 hooren ende my dooden: doe seyde de HEERE, Neemt een kalf van de runderen 4 met u, ende segt, Ick ben gekomen om den HEERE 5 offerhande te doen.
2 Samuel is hier bevangen geweest met menschelicke vreese, ende uyt bekommernisse vraecht hy den Heere raet, hoe hy sijn bevel bequamelick mochte in’t werck stellen, ende het oogenschijnlick perijckel ontgaen.
3 D. vernemen, gewaer worden.
4 Hebr. in uwe hant. hy wil seggen, hebt een kalf veerdich, of by der hant.
5 Hebr. te slachten, T.w. een danck-offer.
 
3 Ende ghy sult Isaï 6 ten offer 7 noodigen, ende ick sal u te kennen geven wat ghy doen sult, ende ghy sult my salven dien ick u seggen sal.
6 Of, tot de maeltijt, die gehouden wiert, na de gedane offerhande, van dat vleesch dat Gode geoffert was. Ende hier uyt blijckt, dat dit niet geschiet en zy ten huyse van Isai, want niemant wort ter maeltijt in sijn eygen huys genoodicht.
7 Hebr. roepen.
 
4 Samuel nu dede ’t gene de HEERE gesproken hadde, ende hy quam te Bethlehem. Doe 8 quamen de Outste der stadt bevende hem te gemoete, ende 9 seyden, 10 Is uwe komste [met] vrede?
8 Hebr. beefden hem te gemoete. Vergel. bov. 13.17. ond. 21.1. Hos. 11.10.
9 Hebr. seyde. T.w. een uyt aller name.
10 Hebr. Is u komen vrede? Sy dochten misschien, dat Samuel voor Saul vluchtte, vermoedelick gehoort hebbende dat Saul op hem vertoornt was, om dat hy hem hadde aengeseyt, dat Godt hem van ’t Coninckrijcke verstooten hadde: ofte misschien besorchden sy, datse een groote sonde begaen hadden, welcke de Prophete haer quam openbaren, ende om haer de straffe Godes daer over te verkondigen.
 
5 Hy dan seyde, Met vrede, ick ben gekomen om den HEERE offerhande te doen, 11 heylicht u, ende komt met my te offer: ende 12 hy heylichde Isaï, ende sijne sonen, ende hy noodigdese ten offer.
11 D. bereydt ende schickt u daer toe, als dat betaemt, Siet Exod. 19. versen 10, 14, 15.
12 D. hy beval niet alleen Isai, maer oock sijne sonen, dat sy haer souden heyligen. Sonder twijffel heeft Samuel den Isai te gelijcke geopenbaert, dat hy van Godt gesonden was, om een van sijne sonen tot Coninck in Sauls plaetse te salven, als blijckt uyt de naest-volgende versen.
 
6 Ende ’t geschiedde doe 13 sy inquamen, so sach hy 14 Eliab aen, ende 15 dachte, 16 sekerlick is [dese] voor den HEERE, sijn gesalfde.
13 T.w. de sonen van Isai, die d’een voor d’ander na in seker kamer quamen.
14 Anders Elihu genoemt, 1.Chron. 27.18.
15 Hebr. seyde. T.w. in sijn herte, doch niet door ingevinge Godes. Samuel aensiende sijn schoonheyt ende grootte, heeft gemeynt dat dit de rechte man was, die de Heere verkooren hadde.
16 D. hy is de man, dien ick tot Coninck salven moet: maer hy heeft hier in gemist, gelijck Nathan 2.Sam. 7.3. sprekende nae sijn eygen gevoelen.
 
7 Doch de HEERE 17 seyde tot Samuel, En siet sijn gestalte niet aen, nochte de hoochte sijner statuere, want ick hebbe hem 18 verworpen: want ’t en is niet gelijck de mensche siet, want de mensche siet aen dat voor oogen is, a maer de HEERE siet het herte aen.
17 T.w. heymelicker wijse, als ond. vers 12. ende bov. 9.17.
18 D. niet verkoren tot Coninck, ende alsoo versen 8, 9, etc. want van de verkiesinge ter salicheyt en wort hier niet gesproken.
a 1.Chron. 28.9. Psal. 7.10. Ier. 11.20. ende 17.10. ende 20.12.
 
8 Doe riep Isaï Abinadab, ende hy dede hem voor by het aengesichte Samuels gaen: doch 19 hy seyde, Desen heeft de HEERE oock 20 niet verkoren.
19 T.w. Samuel.
20 T.w. tot de Conincklicke weerdicheyt.
 
9 Daerna liet Isaï 21 Samma voor by gaen: Doch hy seyde, desen en heeft de HEERE oock niet verkoren.
21 And. genoemt Simea, 2.Sam. 13.3. ende 1.Chron. 2.13.
 
10 Also liet Isaï sijn 22 seven sonen voorby het aengesichte Samuels gaen: doch Samuel syde tot Isaï, de HEERE en heeft dese niet verkoren.
22 Verg. 1.Chron. 2. op versen 13, 14.
 
11 Voorder seyde Samuel tot Isaï, 23 Zijn dit alle de Iongelingen? ende hy seyde, De kleynste is noch overich, ende siet, hy b weydet de schapen: Samuel nu seyde tot Isaï, Sendt henen, ende laet hem halen, want wy en sullen niet 24 rontom aensitten tot dat hy hier sal gekomen zijn.
23 Hebr. zijn de Iongelingen ge-eyndigt?
b 2.Sam. 7.8. Psal. 78.70.
24 Hebr. omcingelen, omwenden, omkeeren.
 
12 Doe sondt hy henen, ende bracht hem in, (hy nu was rootachtich, mitsgaders schoon van oogen, ende schoon van aensien) ende de 25 HEERE seyde, Staet op, salft hem, want dese ist.
25 T.w. door een heymelicke ende inwendige ingevinge des H. Geests.
 
13 Doe c nam Samuel den oly-hoorn, ende 26 hy salfde hem in ’t midden sijner broederen, ende 27 de d Geest des HEEREN wert veerdich over David van dien dach af ende voortaen: daerna stont Samuel op, ende hy ginck nae Rama.
c Psal. 89.21.
26 T.w. na dat hy sijnen vader, hem, ende alle die daer tegenwoordich waren, den wille des Heeren hier van hadde te kennen gegeven.
27 Siet dergelijcke exempel, Iud. 13.25. ende 1.Sam. 11.6.
d Actor. 7.46. ende 13.22.
 
14 Ende de Geest des HEEREN weeck van Saul: ende 28 een boose geest van den HEERE 29 verschrickte hem.
28 Dit was een dolheyt ofte beroeringe van sinnen, welcke de Satan in Saul verweckte, door Godts toelatinge ende regeringe, daer mede hy Saul rechtveerdelick strafte.
29 Ofte, beroerde hem, maeckte hem ongerust.
 
15 Doe seyden Sauls knechten tot hem: Siet doch, een boose geest 30 Godes verschrickt u.
30 Van Godt gesonden, om sijn rechtveerdich oordeel uyt te voeren.
 
16 Onse heere segge doch 31 uwen knechten, 32 die voor u aengesicht [staen], dat sy eenen man soecken, die op de 33 harpe spelen kan: ende het sal geschieden, als 34 de boose geest Godes op u is, dat hy met sijne hant spele, 35 dat het beter met u worde.
31 D. ons.
32 D. die tot uwen dienste veerdich ende bereyt staen.
33 Siet Gen. 4. op vers 21.
34 Siet vers 15.
35 D. op dat u herte ende gemoet tot ruste ende stilte kome, de melancolye door de Musijcke verdreven, ofte gemindert zijnde.
 
17 Doe seyde Saul tot sijne knechten: Siet my doch eenen man uyt, die wel spelen kan, ende brengt hem tot my.
18 Doe antwoordde een van de jongelingen, ende seyde, Siet, ick hebbe gesien eenen sone Isaï des Bethlehemiters die spelen kan, ende hy is een dapper helt, ende een krijchsman, ende verstandich in 36 saken, ende een schoon man, ende de 37 HEERE is met hem.
36 Ofte, woorden. And. Een welsprekende man.
37 D. hy is gesegent ofte geluckich in alle sijne aenslagen.
 
19 Saul nu sondt boden tot Isaï, ende seyde, Sendt uwen sone David tot my, die by de schapen is.
20 Doe nam Isaï 38 eenen esel met broot, ende eenen lederen sack met wijn, ende een geyten-bocxken: ende sondtse door de hant sijnes soons Davids aen Saul.
38 Hebr. eenen ezel des broots, dat is, eenen ezel met broot geladen.
 
21 Also quam David tot Saul, ende 39 hy stont voor sijn aengesichte: ende hy beminde hem seer, ende hy wiert sijn wapen-drager.
39 D. hy bleef te hove in den dienst des Conincks. also wert oock het woort staen genomen vers 22. Siet de aent. Deut. 1.38.
 
22 Daerna sondt Saul tot Isaï, om te seggen: Laet doch David voor mijn aengesichte 40 staen, want 41 hy heeft genade in mijne oogen gevonden.
40 Als vers 21.
41 Siet de aent. op Genes. 18.3.
 
23 Ende ’t geschiedde, als de 42 geest Godes over Saul was, so nam David de harpe, ende hy speelde met sijne hant: 43 dat was Saul eene verademinge, ende het wert beter met hem, ende de boose geest weeck van hem.
42 Verst. dien boosen geeft, daer van versen 14, 15. gesproken is.
43 D. die verschrickingen, ende quellingen des boosen geestes hielden op, als David speelde. Godt heeft door sijne voorsichticheyt dese sake alsoo geregeert ende beschickt, op dat David in ’t hof des Conincks soude op-getrocken worden, om hem alsoo de bane te openen, ende den wech te bereyden tot het Coninckrijcke, daer toe hy hem verkoren, ende alreede gesalft hadde.

Einde 1 Samuël 16