Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Watmen doen moeste, wanneer yemant in ’t velt verslagen gevonden, ende de dootslager onbekent was, vers 1, etc. Hoe een Israëlijt handelen moeste met eene heydensche vrouwe, die inden krijch gevangen was, als hy die begeerde te trouwen, 10. Wet, van het recht des eerst-geborenen soons geensins te bekorten, wanneer yemant twee wijven, ende by beyde sonen mochte gewonnen hebben, 15. Wet, vande straffe eenes wederspannigen soons, 18. Wet, van eenen, die aen den houte was opgehangen, 22. |
| |
| 1 WAnneer in ’t lant, het welcke de HEERE uwe Godt u geven sal, om dat te erven, een verslagene sal gevonden worden, liggende in ’t velt; niet bekent zijnde, wie hem geslagen heeft: |
| 2 So sullen uwe Outsten, ende uwe Richters uytgaen: ende sy sullen meten nae de steden, die rontom den verslagenen zijn. |
| 3 De stadt nu, die de naeste sal zijn aen den verslagenen; daer sullen de Outsten der selver stadt eene jonge koe vande runderen nemen, met de welcke niet gearbeydt en is, die aen’t jock niet getrocken en heeft. |
| 4 Ende de Outsten der selver stadt sullen de jonge koe afbrengen 1 in een rouw dal, dat niet bearbeydt nochte bezaeyt sal zijn: ende sy sullen dese jonge koe aldaer inden dale den necke doorhouwen. |
| 1 Dese omstandicheden dienden, nae sommiger gevoelen, om de grouwelickeyt des dootslachs eenichsins af te beelden, ende de menschen daer van af te schricken. |
| |
| 5 Dan sullen de Priesters, de kinderen van Levi, toetreden; want de HEERE uwe Godt heeftse verkoren om hem te dienen, ende om 2 in des HEEREN name te segenen, ende 3 nae haren monde sal alle twist, ende alle plage 4 afgedaen worden. |
| 2 Siet bov. cap. 10. op vers 8. |
| 3 D. nae haerlieder woort, seggen, uytsprake. |
| 4 Hebr. zijn, ofte, worden. |
| |
| 6 Ende alle Outsten der selver stadt, die naest aenden verslagenen zijn, sullen hare handen wasschen over dese jonge koe, die in dat dal den necke doorgehouwen is. |
| 7 Ende sy sullen betuygen ende seggen: Onse handen en hebben dit bloet niet vergoten, ende onse oogen en 5 hebben ’t niet gesien. |
| 5 D. Hebben ’t niet sien vergieten. |
| |
| 8 6 Weest genadich uwen volcke Israël, dat ghy, ô HEERE, verlost hebt; ende en 7 legt geen onschuldich bloet in ’t midden van u volck Israël: ende 8 dat bloet sal voor hen versoent zijn. |
| 6 Hebr. versoent, ofte, maeckt versoeninge voor, ofte, over uwen volcke. |
| 7 D. wilt u gantsche volck desen dootslach eenes onschuldigen niet toerekenen, ofte daerom straffen. |
| 8 D. aldus sullen sy van de schult deses dootslachs ontlast zijn, datse hen niet toegerekent en worde. |
| |
| 9 Also sult ghy het onschuldich bloet uyt het midden van u wech doen: want ghy sult doen, dat recht is in de oogen des HEEREN. |
| 10 Wanneer ghy sult uytgetogen zijn tot den strijt tegens uwe vyanden: ende de HEERE uwe Godt salse gegeven hebben in uwe hant, dat ghy 9 hare gevangene gevancklick wechvoert: |
| 9 Hebr. fijne gevanckenisse, ende soo in ’t volgende. |
| |
| 11 Ende ghy onder de gevangene sult sien eene vrouwe, schoone van gedaente; ende ghy lust tot haer gekregen sult hebben, dat ghyse u ter vrouwe neemt: |
| 12 So sult ghyse 10 binnen in u huys brengen: ende sy sal haer hooft scheeren, ende hare nagelen 11 besnijden. |
| 10 Hebr. in ’t midden van u huys. als ond. cap. 22.2. |
| 11 Hebr. maken, dat is, toemaken, bereyden. In desen sin wort het Hebr. woort oock gevonden. 2.Sam. 19.24. Alle dese ceremonien in dit ende ’t volgende vers verhaelt, als, scheeren des hoofts, besnijden, of, reynigen der nagelen, het afleggen der voorige Heydensche kleederen, ’t beweenen harer ouderen, etc. waren een teecken van de aflegginge ende verlatinge des voorigen heydenschen afgodischen wesens, aenneminge der warer Religie, ende inlijvinge in Godts volck. Vergel. Psal. 45.11. sommige, die meynen dat dese dingen dienden om den man van dit houwelick afkeeerich te maken, setten ’t over: nagelen laten wassen. |
| |
| 13 Ende sy sal het 12 kleet haerder gevanckenisse van haer afleggen, ende in uwen huyse sitten, ende haren vader ende hare moeder 13 een maent lanck beweenen: ende daerna sult ghy tot haer ingaen, ende haer man zijn, ende sy sal u ter vrouwe zijn. |
| 12 Het heydensche kleet, daer in sy gevangen was. |
| 13 Hebr. eene Mane der dagen. Siet Gen. 29. op vers 14. alsoo, een jaer der dagen, dat is, een vol jaer. Siet Genes. 41. op vers 1. |
| |
| 14 Ende het sal geschieden, indien ghy geen behagen in haer en hebt, dat ghyse sult laten gaen nae hare 14 begeerte, doch ghy sultse 15 geensins voor gelt verkoopen: ghy en sult met haer 16 geen gewin drijven, daerom dat ghyse 17 vernedert hebt. |
| 14 Hebr. ziele. |
| 15 Hebr. verkoopende niet verkoopen. |
| 16 Vergel. cap. 24.7. |
| 17 Ofte, geschent, beslapen hebt. |
| |
| 15 Wanneer een man twee vrouwen heeft, eene beminde, ende 18 eene gehaette, ende de beminde ende de gehaette hem sonen sullen gebaert hebben; ende de eerstgeboren soon der gehaette sal zijn. |
| 18 D. die hy min bemint als d’ andere. Verg. Genes. 29.31. |
| |
| 16 So sal ’t geschieden, ten dage als hy sijne sonen sal doen erven dat hy heeft; dat hy niet sal vermogen 19 de eerstgeboorte te geven aen den sone der beminde, 20 voor ’t aengesicht vanden sone der gehaette, die d’ eerstgeboren is. |
| 19 D. het recht der eerstgeboorte. |
| 20 D. hem in sijne tegenwoordicheyt ende als onder sijne oogen voorbygaende, tot sijner beschaminge ende verkortinge. And. voor sijn aengesichte, dat is, in sijn plaetse. |
| |
| 17 Maer den eerstgeborenen, den sone der gehaette sal hy 21 kennen, a gevende hem 22 dobbele portie, van alles, dat by hem sal worden gevonden: want hy is b het beginsel sijner kracht, het 23 recht der eerstgeboorte is sijn. |
| 21 D. hy sal metter daet bewijsen, dat hy hem houdt voor den eerstgeborenen. |
| a 1.Chron. 5.1. |
| 22 Ofte, twee deelen. Hebr. den mont van twee: verg. 2.Reg. 2.9. Siet de aent. aldaer, item Zach. 13.8. |
| b Genes. 49.3 |
| 23 Siet Genes. cap. 25. op. vers 31. |
| |
| 18 Wanneer yemant eenen moetwilligen ende wederspannigen sone heeft, die de stemme sijns vaders, ende de stemme sijner moeder niet gehoorsaem en is: ende sy hem gekastijdt sullen hebben, ende hy nae hen niet hooren sal: |
| 19 So 24 sullen sijn vader ende sijne moeder hem grijpen: ende sy sullen hem uytbrengen tot de Outsten 25 sijner stadt, ende tot de 26 poorte sijner plaetse. |
| 24 And. sullen [mogen]. |
| 25 Daer de sone woont. |
| 26 Siet Gen. 22. op vers 17. |
| |
| 20 Ende sy sullen seggen tot de Outsten sijner stadt: Dese onse sone is afwijckende ende wederspannich, hy en is onser stemme niet gehoorsaem: hy is een brasser ende suyper. |
| 21 Dan sullen alle lieden sijner stadt hem met steenen overwerpen, dat hy sterve; ende ghy sult het boose uyt het midden van u wech doen: dat het gantsch Israël hoore, ende vreese. |
| 22 Voorts wanneer in yemanden 27 eene sonde sal zijn, die ’t oordeel des doots [weerdich is] dat hy gedoodt sal worden; ende ghy hem aen ’t hout sult opgehangen hebben: |
| 27 Hebr. eene sonde. een oordeel des doots. Siet bov. cap. 19.6. |
| |
| 23 So en sal sijn doode lichaem aen ’t hout niet overnachten, maer ghy sult het 28 sekerlick ten selven dage begraven; want een opgehangene is c Gode 29 een vloeck: also sult ghy u lant niet verontreynigen, dat u de HEERE uwe Godt ten erve geeft. |
| 28 Hebr. begravende begraven. |
| c Galat. 3.13. |
| 29 Hebr. een vloeck Godes. als bov. cap. 17.1. een grouwel des HEEREN. Dit siet wel in ’t gemeen op de misdaden, die grouwelick zijn in des HEEREN oogen: maer in ’t bysonder op het voornemen Godes, aengaende onsen Salichmaker Iesum Christum, die voor ons, die wy van wegen de sonde onder den vloeck waren, den vloeck soude dragen, ende tot teecken ende versekeringe van dien aen ’t hout gehangen worden. Siet Galat. 3.13. 1.Pet. 2.24. |
