Statenvertaling.nl

sample header image

Johannes 1 – Statenvertaling editie 1637

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)

Edities SV:    

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenZonder kanttekeningen

Johannes 1

1 De persoon Christi wort beschreven, dat hy is het eeuwige Woort Godts, ware Godt, Schepper aller dingen, het leven ende licht der menschen, voornemelick der gene die in hem gelooven. 14 ende dat dit Woort is vleesch geworden. 15 Ioannes de Dooper geeft getuygenisse van de weerdigheyt sijns persoons ende ampts. 23 als mede van sijn eygen beroepinge. 29 Verklaert wederom dat Christus is het lam, ende de Sone Godts. 32 ende dat hy hem bekent is gemaeckt door het nederdalen des Heyligen Geests op hem. 37 op welck getuygenisse twee Discipelen Ioannis Christum volgen. 41 van welcke d’ eene .N. Andreas sijnen broeder Simon oock tot Christum brenght. 43 die hem geeft den naem van Petrus. 44 Christus beroept Philippum. 46 ende Philippus brenght Nathanaël tot Christum. 49 die hem voor den Sone Godts erkent, ende voor een Discipel ontfangen wort.
 
1 a INDEN 1 beginne was 2 het Woort, ende het Woort was b 3 by Godt, ende het Woort 4 was Godt.
a Prov. 8.22. 1.Ioan. 1.1.
1 N. der scheppinge aller dingen. Siet Genes. 1.1. ende volgens dien van eeuwicheyt. alsoo voor de scheppinge anders niet en was als de eeuwigheyt. Ioan. 17.5. Eph. 1.4.
2 Gr. ho logos, D. het woort, ofte, het selfstandigh woort, ende de reden: gelijck oock het woordeken reden by ons so de inwendige reden, ofte verstant des menschen, als het uytwendigh woort, waer mede de inwendige reden aen andere verklaert wort, beteeckent. Aldus wort Christus de Sone Godts genaemt van Ioanne, niet alleen hier, maer oock elders, 1.Ioh. 1.1. ende 5.7. Apoc. 19. vers 13. so om dat hy is de wijsheyt des Vaders, ende het uytgedruckte beeldt sijns persoons. Prov. 8. versen 1, 12, 24. Col. 1.15. Hebr. 1.3. als oock om dat de Vader door hem sijnen verborgenen raedt van onse salicheyt den menschen so in het oude als in het nieuwe Testament heeft geopenbaert. Ioa. 1.18. Hebr. 1.1.
b 1.Ioan. 1.2.
3 N. den Vader, als een onderscheyden persoon van den Vader. Siet vers 18.
4 D. was des eenigen ende eeuwigen Godtlicken wesens deelachtich, met den Vader ende den H. Geest. Ioan. 10.30. 1.Ioan. 5.7.
 
2 c Dit was in den beginne by Godt.
c Ioan. 17.5.
 
3 d Alle dingen zijn door het selve 5 gemaeckt, ende 6 sonder het selve en is 7 geen dinck gemaekt, dat gemaeckt is.
d Gen. 1.3. Psal. 33.6. Ephes. 3. vers 9. Col. 1.16. Hebr. 1.2.
5 Gr. geworden, D. geschapen.
6 Want de Vader heeft met ende door den Sone de werelt geschapen. Ioan. 5.18, 19.
7 Gr. oock niet een dinck.
 
4 e In 8 het selve was 9 het leven, ende f 10 het leven was 11 het licht der menschen.
e Ioan. 5.26. 1.Ioan. 5.11.
8 N. Woordt.
9 D. d’oorspronck ende fonteyne des levens, gelijck Psal. 36.10. Actor. 17.28.
f Ioan. 8.12. ende 9.5. ende 12.46.
10 D. het Woordt ’t welck den autheur des levens is.
11 D. den autheur ende oorspronck van het licht, namelick van het vernuft ende verstandt, met het welck de mensche in de scheppinge begaeft was.
 
5 g Ende 12 het licht 13 schijnt 14 in de duysternisse, ende 15 de duysternisse en heeft het selve niet begrepen.
g Ioan. 3.19.
12 D. dat selve Woort, het welck de menschen verlicht.
13 D. verlicht het verstant des menschen met eenige kennisse van Godts nature ende dienst, die nae den val in den mensche noch overgebleven is. Siet hier van breeder Rom. 1.19, 20.
14 D. in ’t verstant des menschen door den val ende sonde verduystert. Actor. 26.18.
15 D. de verdorvene menschen en hebben dat licht, het welck in haer overgebleven was, niet gebruyckt om den Sone Godts den autheur deses lichts recht te kennen, dienen, ende eeren. Rom. 1.21, 22. 1.Cor. 1.21.
 
6 h Daer was een mensche 16 van Godt gesonden, wiens 17 name was Ioannes.
h Malch. 3.1. Matth. 3.1 Marc. 1.2, 4. Luc. 3.3. ende 7.27. Ioan 1.33.
16 Van dese sendinge siet Luc. 3.3.
17 Siet van desen naem Luc. 1.13, 63.
 
7 Dese quam tot een getuygenisse, om van 18 het licht te getuygen, op dat sy alle 19 door hem gelooven souden.
18 D. van dat eeuwich Woort, waer door de menschen oock ter salicheyt verlicht worden.
19 N. Ioannem, gelijck 1.Corinth. 3.5.
 
8 Hy en was het licht niet, maer [was gesonden] op dat hy van het licht getuygen soude.
9 i [Dit] was het waerachtige licht, ’t welck 20 verlicht 21 een yegelick mensche 22 komende in de werelt.
i Ioan. 8.12. ende 9.5. ende 12.46.
20 N. met reden ende verstandt.
21 Gr. alle.
22 N. door de natuerlicke geboorte, gelijck Ioan. 18.37.
 
10 Hy was 23 in de werelt, k ende de werelt is door hem 24 gemaeckt: ende de 25 werelt en heeft hem niet gekent.
23 N. als een onderhouder ende regeerder van alles.
k Hebr. 1.2. ende 11.3.
24 Gr. geworden.
25 D. de onwedergeborene menschen door hare natuerlicke wijsheyt: noch gelijck ter salicheyt noodich was. 1.Cor. 1.21.
 
11 Hy is gekomen tot 26 het sijne, ende 27 de sijne en hebben hem niet 28 aengenomen.
26 Ofte, in sijn eygen. N. landt, ofte volck, dat is, tot het Israelitische volck, uyt welck hy sijne menschelicke nature heeft aengenomen, Rom. 9.5. ende het welck hy tot sijn eygendom hadde verkoren, ende tot het welck hy bysonderlick gekomen is, niet alleen na sijne menschwerdinge door de predicatie des Euangeliums, maer oock voor sijne menschwerdinge, door velerley verschijningen, openbaringen, ende verlossingen. Deut. 7.6. Psal. 147.19, 20.
27 D. het meeste deel der selver Israeliten, die tot het uytwendich verbondt behoorden, ende daerom de sijne hier genaemt worden.
28 N. door een waer geloove.
 
12 l Maer soo vele hem aengenomen hebben, dien heeft hy 29 macht gegeven 30 kinderen Godts te worden, [namelick] die in sijnen name gelooven.
l Iesa. 56.5. Rom. 8.15. Galat. 3.26. 2.Petr. 1.4. 1.Ioan. 3.1
29 Ofte, recht, ende weerdicheyt.
30 Ofte, datse kinderen Godts geworden zijn.
 
13 Welcke niet uyt den 31 bloede, noch uyt den wille des vleeschs, noch uyt den wille des mans, maer 32 uyt Godt geboren sijn.
31 Gr. bloeden Hebr. dat is, natuerlijcker ende vleeschlicker wijse, op welcke natuerlijcke geboorte ende afkomste de Ioden haer zeer roemden ende verlieten. Ioan. 8.39. Rom. 9.7, 8.
32 D. die door den Geest ende woort Godts weder-geboren ende vernieuwt zijn. Ioan. 3.5. 1.Pet. 1.23.
 
14 m Ende het Woort is 33 vleesch 34 geworden, ende heeft onder ons 35 gewoont n (ende wy hebben 36 sijne heerlickheyt aenschouwt, eene heerlickheyt 37 als des eenichgeboren van den Vader) o 38 vol van genade ende waerheyt.
m Matth. 1.16. Luc. 1.31. ende 2.7. Ies. 7.14.
33 D. een ware mensche ons in alles gelijck. Hebr. 2.17. Doch sonder sonde Hebr. 4.15. Siet Iesa. 40.5. Ioel 2.28.
34 N. niet door veranderinge ofte vermenginge, maer door aenneminge der menschelijcke nature, in eenicheyt des persoons. Genes. 2.7. 1.Corinth. 15.45. gelijck verklaert wort Phil. 2.7. Hebr. 2.14, 16.
35 Gr. een tabernakel gehadt. D. voor eenen tijdt onder ons gewandelt ende verkeert.
n Matth. 17.2. 2.Pet. 1.17.
36 D. klare teeckenen sijner Godtlicker Majesteyt, soo in sijnen doop, ende wonder wercken. Ioan. 2.11. als in sijne veranderinge op den bergh, ende in sijne opstandinge.
37 D. so als dien toebehoorde ende betaemde, die van den Vader van eeuwigheyt onuytsprekelicker wijse is geboren. Prov. 8. vers 24. Mich. 5.2.
o Col. 1.19. ende 2.9.
38 Siet hier van vers 17.
 
15 p Ioannes getuyght van hem, ende heeft geroepen, seggende: Dese was ’t van welcken ick seyde, die 39 na my komt, is 40 voor my geworden, want hy was 41 eer dan ick.
p Matth. 3.11. Marc. 1.7. Luc. 3.16. Ioan. 1.26, 30.
39 Ofte, achter my: Siet ook d’aenteeck. op vers 27.
40 Ofte, voor my gestelt, D. boven my verheven. And. voor my geweest.
41 Gr. eerste, D. weerdiger dan ick: ofte, voor my, om dat hy van wegen sijne Godtlicke nature van eeuwicheyt is.
 
16 Ende q uyt sijne volheyt hebben wy alle ontfangen, oock 42 genade voor genade.
q Col. 2.10.
42 D. d’eene genade op d’andere in overvloedt: ofte, de genade des nieuwen Testaments voor de genade des ouden Testaments: ofte de genade der heerlickheyt voor de genade der rechtveerdich-makinge ende weder-geboorte.
 
17 r Want de 43 Wet is 44 door Mosem gegeven, de 45 genade ende 46 de waerheyt is 47 door Iesum Christum geworden.
r Exod. 20.1. etc.
43 N. der zeden, ofte, der tien geboden, met de dreyginge des eeuwigen vloecks tegen de overtreders, ende oock de wet der Ceremonien.
44 D. door den dienst Mosis. Hebr. 3.2, 5, 16.
45 N. der verlossinge van den vloeck der wet. Rom. 10. versen 3, 4. Gal. 3.13. ende der aenneminge tot kinderen. Rom. 8.15.
46 D. de vervullinge, so der beloften, 2.Corinth. 1.20. als der ceremonien ende voorbeelden. Col. 2.17.
47 N. als den Sone ende Heere des huys. Heb. 3.5, 6.
 
18 s Niemant en heeft oyt Godt 48 gesien: de eenichgeboren Sone, t die 49 in den schoot des Vaders is, die heeft 50 [hem ons] 51 verklaert.
s Exod. 33.20. Deut. 4.12. Ioan. 6.46. 1.Tim. 6.16. 1.Ioan. 4.12.
48 D. gekent, N. met een volkomene ende naeckte kennisse sijns wesens ende willens.
t Matth. 11.27.
49 D. die eens wesens met den Vader is, van hem gelieft, ende dien derhalven alle de secrete wijsheyt des Vaders bekent is.
50 Ofte, het ons.
51 D. klaerlick ende volkomelick geopenbaert de salichmakende kennisse Gods ende sijns raets, so veel als ons van Godt te weten ter saligheyt noodigh is.
 
19 Ende 52 dit is v het getuygenisse Ioannis, doe de Ioden [eenige] Priesters ende Leviten afsonden van Ierusalem, op dat sy hem souden vragen: Wie zijt ghy?
52 Ofte, dat is oock.
v Ioan. 5.33.
 
20 Ende x hy 53 beleedt, ende en loochende het niet: ende beleedt, Ick en ben de Christus niet.
x Ioan. 3.28. Actor. 13.25.
53 N. opentlick ende vrymoedelick wie hy was, gelijck de volgende woorden ’t selve te kennen geven.
 
21 Ende sy vraeghden hem: Wat dan? Zijt ghy Elias? Ende hy seyde, 54 Ick en ben [die] niet: Zijt y ghy 55 den Propheet? Ende hy antwoordde, Neen.
54 N. Elias de Thisbiter, die ghy verkeerdelick meent, dat in eygener persoon soude wederkomen in de werelt, hoewel Ioannes oock andersins Elias genaemt wort Matth. 17.12. om dat hy gekomen is inde kracht ende geest van Elias. Luc. 1.17.
y Deut 18.18.
55 N. die bysonder Propheet, daer van voorseght is, Deut. 18.15. die de Ioden meynden, doch qualick, dat hy een ander soude zijn als de Messias.
 
22 Sy seyden dan tot hem: Wie zijt ghy? op dat wy antwoorde geven mogen den genen, die ons gesonden hebben: Wat seght ghy van u selven?
23 Hy seyde: z 56 Ick ben de stemme des roependen in de woestijne: Maeckt den wegh des Heeren recht, gelijck Esaias de Propheet gesproken heeft.
z Iesa. 40.3. Matth. 3.3. Marc. 1.3. Luc. 3.4.
56 Siet hier van de verklaringe Matt. 3.3.
 
24 Ende de afgesondene waren uyt de Phariseen.
25 Ende sy vraeghden hem ende spraken tot hem: 57 Waerom doopt ghy dan, so ghy de Christus niet en zijt, noch Elias, noch a de Propheet?
57 D. uyt wat macht ende last gebruyckt ghy dese nieuwe wijse van doen?
a Deut. 18.18.
 
26 Ioannes antwoordde haer, seggende, b Ick doope met Water, maer hy 58 staet midden onder u-lieden, dien ghy niet en kent.
b Matth. 3.11. Marc. 1.7. Luc. 3.16. Actor. 1.5. ende 11.16. ende 19.4.
58 Dit seyde Ioannes niet terstont na dat Christus van hem gedoopt was, maer na dat hy uyt de woestijne, daer hy veertich dagen versocht was geweest, weder-gekomen was, ontrent de plaetse daer Ioannes doopte.
 
27 Deselve ist die 59 na my komt, welcke voor my geworden is, wien ick niet weerdigh en ben 60 dat ick sijnen schoen-riem soude ontbinden.
59 Ofte, achter my, D. wiens voorlooper ick ben, om hem den wech te bereyden. Siet vers 15.
60 D. dat ick hem oock de geringhste dienst soude bewijsen. siet Mat. 3.11.
 
28 Dese dingen zijn geschiet in 61 Bethabara 62 over den Iordaen, daer Ioannes was doopende.
61 D. een huys der overschepinge, ofte een veer-huys.
62 Ofte, aen, ontrent, neven den Iordaen. Siet Mat. 4. vers 15. ende 19.1.
 
29 Des 63 anderen daeghs 64 sagh Ioannes Iesum tot hem komende, ende 65 seyde, c Siet 66 het lam 67 Godts, dat de sonde 68 der werelt 69 wech neemt.
63 N. na dat Ioannes den Phariseen geantwoort hadde, wie hy was.
64 Gr. siet.
65 Gr. seght.
c Iesa 53.5, 7. Ioan. 1.36.
66 D. de Messias, door het Paesch-lam ende dagelicksche offeranden voor-gebeeldt. 1.Cor. 5.7. ende belooft Ies. 53. vers 7.
67 D. van Godt geordineert ende gestelt.
68 D. van alle de gene die uyt de geheele werelt in hem sullen gelooven. Ioa. 6.33, 35. 2.Cor. 5. vers 19.
69 Ofte, op hem neemt. N. om de straffe der selve te dragen, ende ons van de selve te verlossen. Iesa. 53.11, 12. 1.Petr. 2.24.
 
30 Dese is’t van welcken ick 70 geseght hebbe: Na my komt een man die, die voor my geworden is, want hy was 71 eer dan ick.
70 Siet de verklaringe, vers 15.
71 Gr. eerste. Siet vers 15.
 
31 Ende ick en 72 kende hem niet: maer op dat hy aen Israël soude geopenbaert worden, daerom ben ick gekomen doopende met het water.
72 N. van aengesicht, ofte volkomelick.
 
32 d Ende Ioannes getuyghde, seggende, Ick hebbe den 73 Geest gesien neder dalen uyt den hemel, gelijck een duyve, ende bleef op hem.
d Matth. 3.16. Marc. 1.10. Luc. 3.21.
73 N. den heyligen Geest. Matth. 3.16.
 
33 Ende ick en 74 kende hem niet, maer die my gesonden heeft om te doopen 75 met water, die hadde my geseght, op welcken ghy sult den Geest sien neder-dalen, ende op hem blijven, e dese is’t die met den heyligen Geest 76 doopt.
74 N. eer hy tot my quam, om gedoopt te worden. Want doe Christus tot hem quam, heeft hem Godt geopenbaert, dat dit de persoon was. Matth. 3.14. ende daer na is hy door dit teecken in dese kennisse meer bevestight.
75 Gr. in, gelijck ook vers 31.
e Matth. 3.11.
76 Siet Matth. 3.11.
 
34 Ende ick hebbe gesien, ende hebbe getuyght, dat dese de Sone Godts is.
35 Des 77 anderen daeghs wederom stondt Ioannes, ende twee uyt sijne Discipelen.
77 N. zijnde de tweede, na dat Ioannes den Phariseen hadde geantwoort.
 
36 Ende siende op Iesum [daer] wandelende, seyde hy: f Siet het lam Godts.
f Exod. 12.3. Iesa. 53.7. Ioan. 1.29. Actor. 8.32.
 
37 Ende die twee Discipelen 78 hoorden hem [dat] spreken, ende sy volghden Iesum.
78 N. also, dat sy het oock geloofden.
 
38 Ende Iesus hem omkeerende ende siende haer volgen, seyde tot haer,
39 Wat soeckt ghy? Ende sy seyden tot hem, Rabbi (’t welck is te seggen, overgeset zijnde, 79 Meester) waer 80 woont ghy?
79 Ofte, Leeraer.
80 Gr. verblijft, D. waer logeert, ofte herberght ghy. siet vers 40.
 
40 Hy seyde tot haer, Komt, ende siet. Sy quamen ende sagen waer hy woonde, ende bleven dien dagh by hem. Ende het was 81 ontrent de tiende uyre.
81 D. tegen den avont, ontrent twee uyren voor den onderganck der Sonne. siet Ioan. 11.9.
 
41 Andreas de broeder Simonis Petri was een vande twee, die het van Ioanne gehoort hadden, ende hem gevolght waren.
42 Dese vondt eerst 82 sijnen broeder Simon, ende seyde tot hem, Wy hebben gevonden den Messiam, ’t welck is, overgeset zijnde, de 83 Christus.
82 Gr. sijn eygen.
83 D. gesalfde: met welcken name de beloofde Salichmaker genaemt wiert in het oude Testament, Psal. 2.2. Dan. 9. versen 25, 26. om dat hy van Godt verordineert is tot onsen eenigen ende oppersten Propheet, Coninck, ende Priester, waer van de gesalfde Propheten, Coningen, ende Priesters, in ’t oude Testament voorbeelden geweest zijn.
 
43 Ende hy leydde hem tot Iesum. Ende Iesus hem aensiende seyde, Ghy zijt Simon, de sone Iona: 84 ghy sult g genaemt worden Cephas, ’t welck overgeset wort 85 Petrus.
84 Dat hier belooft wort, is geschiet Luc. 6.14.
g Matth. 16.18.
85 D. steen, ofte, steen-rotze. Siet Matth. 16.18.
 
44 Des 86 anderen daeghs wilde Iesus henen gaen na Galileen, ende vondt Philippum, ende seyde tot hem, Volght my.
86 D. den derden dagh na de antwoorde Ioannis op de besendinge der Phariseen.
 
45 h Philippus nu was van 87 Bethsaida, uyt de stadt 88 Andree ende Petri.
h Ioan. 12.21.
87 Van Bethsaida siet Matth. 11.21.
88 D. uyt de selve stadt, van welcke Andreas ende Petrus waren.
 
46 Philippus vondt i Nathanaël ende seyde tot hem, Wy hebben [dien] gevonden, k van welcken Moses inde wet geschreven heeft, ende de Propheten, [namelick] Iesum den sone Iosephs, van Nazareth.
i Ioan. 21.2.
k Gen. 3.15. ende 22.18. ende 26.4. ende 49.10. Deut. 18.18. 2.Sam. 7.12. Iesa 4.2. ende 7.14. ende 9.5. ende 40.10, 11. ende 53.1, etc. Ierem. 23.5. ende 33.14. Ezech. 34.23. Dan. 9.24. Zach. 6.12. ende 9.9.
 
47 Ende Nathanaël seyde tot hem, Kan 89 uyt Nazareth yet goets 90 zijn? Philippus seyde tot hem, Komt ende siet.
89 D. uyt sulck een verachte plaetse ende die in Galileen gelegen was. siet Ioan. 7.41, 42.
90 D. voortkomen.
 
48 Iesus sagh Nathanaël tot hem komen, ende seyde van hem, Siet waerlick 91 een Israëlijt, in welcken geen bedrogh en is.
91 D. een oprecht ende ongeveynsd man, gelijck de rechte Israeliten behooren te zijn.
 
49 Nathanaël seyde tot hem, Van waer kent ghy my? Iesus antwoordde ende seyde tot hem, Eer u Philippus riep, daer ghy onder den vijgeboom waert, sagh ick u.
50 Nathanaël antwoordde ende seyde tot hem, Rabbi, ghy zijt de Sone Godts, ghy zijt de Coninck Israëls.
51 Iesus antwoordde ende seyde tot hem, 92 Om dat ick u geseght hebbe, Ick sagh u onder den vijgenboom, so gelooft ghy: ghy sult grooter dingen sien dan dese.
92 Ofte, gelooft ghy om dat ick u geseght hebbe, ick sagh u onder den vijgeboom?
 
52 Ende seyde tot hem, Voorwaer, voorwaer, segge ick u lieden, l Van nu aen sult ghy den hemel sien geopent, ende 93 de Engelen Godts opclimmende ende nederdalende op den Sone des menschen.
l Gen. 28.12.
93 N. om hem, als haren Heere, ten dienste te staen: gelijck geschiet was in sijne geboorte: Luc. 2.9, 13. ende in de woestijne. Matt. 4.11. ende daer na in sijn lijden. Luc. 22.43. in sijne opstandinge. Luc. 24.4. ende in sijne hemel-vaert. Actor. 1.10.

Einde Johannes 1