Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| 1 Christus sendt noch tseventigh discipelen uyt om te prediken, ende onderrichtse, hoese haer tot de reyse schicken, ende tegen de toehoorders dragen sullen, 13 Dreyght de steden Chorazin, Bethsaida, ende Capernaum, van wegen hare onbekeerlickheyt, sware straffen. 17 De tseventich komen weder, ende verhalen met blijdtschap watse uytgericht hadden: welcke Christus leert, waer in sy haer meest behooren te verblijden. 21 Danckt sijnen Vader, ende leert van wien de salichmakende kennisse komt. 25 Beantwoort eens Wet-geleerden vrage, wat hy soude moeten doen om het eeuwige leven te be-erven. 29 ende wie sijnen naesten is, met de gelijckenisse van eenen onder de moordenaers gevallen, ende van een Samaritaen geholpen. 38 Wort van twee susters Martha ende Maria onthaelt, ende prijst de Godts-diensticheyt Marie, boven de sorchvuldicheyt van Martha. |
| |
| 1 ENde na desen stelde de Heere noch 1 andere tseventich, ende sond’se henen 2 voor sijn aengesicht twee en twee, in een yeder stadt ende plaetse, daer hy komen soude. |
| 1 Namel. boven de twaelve, die hy tot Apostelen verkoren, ende te voren uytgesonden hadde. |
| 2 D. voor hem henen: namelick om de Ioden van sijne toecomste te waerschouwen, ende tot aenneminge van hem ende sijne leere te bereyden. |
| |
| 2 Hy seyde dan tot haer, a Den oogst is wel 3 groot, maer de arbeyders zijn weynige: b daerom biddet den Heere des oogsts, dat hy 4 arbeyders in sijnen oogst 5 uytstoote. |
| a Matth. 9.37. Ioan 4.35. |
| 3 Gr. veel. |
| b 2.Thess. 3.1. |
| 4 D. getrouwe leeraers. |
| 5 Gr. uytwerpe. D. door de kracht des Geests daer toe willich ende bequaem gemaeckt zijnde uytsende. 2.Cor. 3.5. |
| |
| 3 c Gaet henen: siet, ick sende u als lammeren in’t midden der wolven. |
| c Matth. 10.16 |
| |
| 4 d En draeght geenen buydel noch male, noch schoenen, e ende en 6 groet niemant op den wegh. |
| d Matth. 10.9. Marc. 6.8. Luc. 9.3. ende 22.35. |
| e 2.Reg. 4.29. |
| 6 D. en hout u niet op, met groeten ofte aensprake der gene die u ontmoeten, maer haest u op de reyse. Siet 2.Reg. cap.4.29. Andersins soo en weert Christus niet de burgerlicke beleeftheyt in ’t groeten, die hy selve tegen sijne Discipelen dickwijls gebruyckt heeft. |
| |
| 5 f Ende in wat huys ghy sult ingaen, seght eerst, 7 Vrede [zy] desen huyse. |
| f Matth. 10.12. Marc. 6.10. |
| 7 D. geluck ende salicheyt. Dit is een maniere van groeten by de Ioden. |
| |
| 6 Ende indien aldaer 8 een sone des vredes is, soo sal uwen vrede op hem rusten, maer indien niet, so sal [uwen vrede] tot u wederkeeren. |
| 8 D. die door Godts genade den vrede weerdigh is, gelijck Matth. 10.11. verklaert wort. Soo wort het woort sone dickwils genomen. Siet 2.Sam. 12.5. Mat. 23.15. Ephes. 2.3. |
| |
| 7 g Ende blijft in dat selve huys, etende ende drinckende ’t gene van haer [voorgeset wort]. h Want de arbeyder is sijns loons weerdigh. En 9 gaet niet over van [’t eene huys] in [’t ander] huys. |
| g 1.Cor. 10.27. |
| h Deut. 24.14. ende 25.4. Matth. 10.10. 1.Tim. 5.18. Levit. 19.13. 1.Cor. 9.4, 14. |
| 9 Namel. om meerder gemack, ofte beter onthael elders te soecken, alsoo ghy daer niet lange en sult mogen verblijven. |
| |
| 8 Ende in wat stadt ghy sult ingaen, ende sy u ontfangen, 10 eet het gene u lieden voor geset wort. |
| 10 D. zijt daer mede te vreden. |
| |
| 9 Ende geneest de crancke die daer in zijn, ende seght tot haer, Het Coninckrijcke Godts is na by u gekomen. |
| 10 i Maer in wat stadt ghy sult ingaen, ende sy u niet ontfangen, uytgaende op hare straten, so seght, |
| i Matth. 10.14. Marc. 6.11. Luc. 9.5. |
| |
| 11 k Oock het stof, dat uyt uwe stadt aen ons cleeft, 11 schudden wy af op u lieden: nochtans soo weet dit, dat het Coninckrijcke Godts na by u gekomen is. |
| k Actor. 13.51. ende 18.6. |
| 11 Gr. vagen wy af. Siet de aenteeck. op Matth. 10.14. |
| |
| 12 Ende ick segge u, dat het [dien van] Sodoma verdraeghlicker wesen sal in 12 dien dage, dan de selve stadt. |
| 12 Namel. des uytersten oordeels, gelijck te sien is vers 14. |
| |
| 13 Wee u Chorazin, wee u Bethsaida: want soo in Tyrus ende Sidon de 13 krachten geschiet waren, die in u geschiet zijn, sy souden eertijts in sack ende assche sittende haer bekeert hebben. |
| 13 Dat is, krachtige wercken ofte wonderteeckenen. Hiermede wil Christus te kennen geven, dat de hardtneckigheyt van dese heydensche menschen soo groot niet en was als deser Ioden. Siet diergelijck, Ezech. 3.6, 7. |
| |
| 14 Doch het sal Tyrus ende Sidon verdraeghlicker zijn in het oordeel, dan u lieden. |
| 15 Ende ghy Capernaum, 14 die tot den hemel toe verhooght zijt, ghy sult tot der hellen toe neder gestooten worden. |
| 14 Siet Mat. 11.23. |
| |
| 16 l Wie u hoort die hoort my: ende wie u verwerpt die verwerpt my: m ende wie my verwerpt, die verwerpt den genen die my gesonden heeft. |
| l Matth. 10.40. Marc. 9.37. Ioan. 13.20. |
| m 1.Thess. 4.8. |
| |
| 17 Ende 15 de tseventich zijn weder gekeert met blijdschap, seggende, Heere, oock de Duyvelen zijn ons onderworpen in uwen Name. |
| 15 Namel. die van Christo uytgesonden waren vers 1. |
| |
| 18 Endy hy seyde tot haer, n Ick sagh den Satan, 16 als een blicksem, 17 uyt den hemel 18 vallen. |
| n Apoc. 8.9. |
| 16 D. snellick. |
| 17 D. uyt de locht, gelijck Matth. 6.26. Siet Ephes. 6.12. |
| 18 D. sijne kracht ende heerschappije verliesen. Siet Apoc. 12.9, etc. |
| |
| 19 o Siet ick geve u de macht om 19 op slangen ende scorpioenen te treden, ende over alle kracht 20 des vyandts: ende geen dinck en sal u eenichsins 21 beschadigen. |
| o Matth. 16.18. Actor. 28.5. |
| 19 Siet hier van Marc. 16.18. |
| 20 D. des Duyvels. Siet 1.Petr. 5.8. Matth. 13.39. |
| 21 Gr. verongelijcken, Siet oock Apoc. 6.6. |
| |
| 20 Doch en verblijdt u daer in 22 niet, dat 23 de geesten u onderworpen zijn: maer verblijdt u veel meer p dat uwe namen geschreven zijn 24 inde Hemelen. |
| 22 D. niet soo seer: Namel. om dat de huychelaren sulcks oock somwijlen hebben gedaen. Siet Matth. 7.22, 25. |
| 23 D. de onreyne geesten. |
| p Exod. 32.32. Iesai. 41.9. Dan. 12.1. Philip. 4.3. |
| 24 Namel. in het boeck des levens. siet de verklaringe daer van Phil. 4.3. |
| |
| 21 q Te dier uyre verheughde hem Iesus 25 inden geest, ende seyde, 26 Ick dancke u Vader, Heere des hemels ende der aerde, dat ghy dese dingen r voor den 27 wijsen ende verstandigen verborgen hebt, ende hebt de selve den 28 kinderkens geopenbaert: jae 29 Vader, want alsoo is geweest het welbehagen voor u. |
| q Matth. 11.25. |
| 25 D. innerlick ende van herten. |
| 26 Gr. ick belijde. |
| r Iob 5.12. Iesai. 29.14. 1.Corint. 1.19. ende 2.7, 8. 2.Corint. 3.14. |
| 27 Namel. deser werelt. 1.Cor. 1.26. |
| 28 D. den verachten ende kleynen nae de werelt: ofte den geringen van verstande ende wetenschap. 1.Cor. 1.27. |
| 29 Namel. soo hebt ghy gedaen. |
| |
| 22 30 s Alle dingen zijn my van mijnen Vader over gegeven: ende niemant en weet wie de Sone is, dan de Vader: ende wie de Vader is, van de Sone, ende t dien het de Sone sal willen 31 openbaren. |
| 30 D. de macht over alle dingen in hemel ende op aerde. Siet Matth. 28.18. |
| s Psal. 8.7. Ioan. 3.35. ende 17.2. 1.Corint. 15.27. Philip. 2.10. Hebr. 2.8. |
| t Ioan. 1.18. ende 6.44, 46. |
| 31 Namel. door sijn woordt ende Geest. 1.Corint. 2.11, 12. |
| |
| 23 Ende hem keerende na de Discipelen, seyde hy [tot haer] alleen, v Saligh zijn de oogen die sien 32 ’t gene ghy siet. |
| v Matth. 13.16. |
| 32 N. den Christum ofte Messiam inden vleesche nu geopenbaert, ende sijn ampt bedienende. Ioan. 8.56. Actor. 2.25. 1.Petr. 1.8, etc. |
| |
| 24 x Want ick segge u, dat vele Propheten ende Coningen 33 hebben begeert te sien ’t gene ghy siet, ende en hebben’t niet gesien: ende te hooren ’t gene ghy hoort, ende en hebben’t niet gehoort. |
| x 1.Pet. 1.10. |
| 33 Gr. hebben willen sien. |
| |
| 25 Ende siet, een seker Wet-geleerde stont op, hem versoeckende, ende seggende, Meester wat doende sal ick het eeuwige leven be-erven? |
| 26 Ende hy seyde tot hem, Wat is in de Wet geschreven? hoe leeft ghy? |
| 27 Ende hy antwoordende seyde, y Ghy sult den Heeren uwen Godt lief hebben uyt geheel uw’ herte, ende uyt geheel uwe ziele, ende uyt geheel uwe kracht, ende uyt geheel uw’ verstant: z ende uwen naesten als u selven. |
| y Deut. 6.5. ende 10.12. ende 30.6. |
| z Levit. 19.18. Rom. 13.9. Galat. 5.14. Iac. 2.8. |
| |
| 28 Ende hy seyde tot hem, Ghy hebt recht geantwoordt: Doet dat, ende ghy sult 34 leven. |
| 34 Namel. eeuwighlick, gelijck hy gevraeght hadde, vers 25. Dit seght Christus, niet dat yemant de wet volkomelick kan onderhouden, ende alsoo het eeuwige leven be-erven, maer om hem door de Wet te brengen tot kennisse van sijne on-volmaecktheydt.Galat. 3.18, 24. |
| |
| 29 Maer hy willende 35 hem selven rechtveerdigen, seyde tot Iesum, Ende wie is mijnen naesten? |
| 35 D. hem selven voor rechtveerdigh uyt geven: gelijck Luc. 18.9. |
| |
| 30 Ende Iesus antwoordende seyde, Een seker mensche 36 quam af van Ierusalem na Iericho, ende viel onder de 37 moordenaers welcke hem oock uytgetogen, ende daer toe [sware] 38 slagen gegeven hebbende, gingen henen, ende lieten [hem] half doot liggen. |
| 36 N. overmits Ierusalem om hooge gelegen was op bergen, Psal. 125. vers 1. Soo dat de gene die nae Ierusalem reysden geseght worden op te gaen, ende die van daer reysden, af te komen. |
| 37 Gr. straet-schenders, roovers. |
| 38 Of, wonden. |
| |
| 31 Ende 39 by gevalle quam een seker Priester den selven wegh af, ende hem siende ginck hy tegen over [hem] voor by. |
| 39 D. sonder voorbedachtheyt, Namel. ten aensien van dese menschen. Want andersins ten aensien van de voorsienicheyt Godts en geschiet’er niet by gevalle. Matth. 10.29, 30 |
| |
| 32 Ende desgelijcks oock een Levijt, als hy was by die plaetse, quam hy ende sach [hem], ende ginck tegen over [hem] voorby. |
| 33 Maer een seker 40 Samaritaen reysende quam ontrent hem, ende hem siende wiert hy met innerlicke ontferminge beweeght. |
| 40 Welcke Samaritanen andersins van de Ioden voor vyanden gehouden wierden. Ioan. 4.9. Waer van siet de oorsake, Luc. 9.53. |
| |
| 34 Ende hy tot [hem] gaende verbandt sijne wonden, gietende daer in olye ende wijn: ende hem heffende op sijn eygen beest, voerde hem inde herberge, ende versorghde hem. |
| 35 Ende des anderen daeghs wech gaende langhde hy twee 41 penningen uyt, ende gaf’se den weerdt, ende seyde tot hem, Draeght sorge voor hem: ende so wat ghy meer [aen hem] te koste sult leggen, dat sal ick u weder geven, als ick weder kome. |
| 41 Gr. Denarien, waer van siet de weerde Matth. 18.28. |
| |
| 36 Wie dan van dese dry dunckt u den 42 naesten geweest te zijn, des genen die onder de moordenaers gevallen was? |
| 42 D. die den plicht eens naesten bewesen heeft. |
| |
| 37 Ende hy seyde, Die barmherticheyt aen hem gedaen heeft. Soo seyde dan Iesus tot hem, Gaet henen ende doet ghy desgelijcks. |
| 38 Ende het geschiedde, als sy reysden, dat hy quam in een 43 vleck: ende een seker vrouwe met namen Martha ontfinck hem in haer huys. |
| 43 Namel. Bethanien. Siet Ioan. 11.1. |
| |
| 39 Ende dese hadde een suster genaemt Maria, welcke 44 oock a sittende aende voeten Iesu sijn woort hoorde. |
| 44 Namel. onder andere toehoorders. |
| a Actor. 22.3. |
| |
| 40 Doch Martha was zeer besich 45 met veel dienens, ende daer by komende seyde, Heere, en treckt ghy u dat niet aen, dat mijne suster my alleen laet dienen? Seght dan haer, 46 dat sy my helpe. |
| 45 Namel. om de maeltijt toe te bereyden, gelijck Matth. 8.13. |
| 46 Gr. dat sy het met ende nevens my aenneme. |
| |
| 41 Ende Iesus antwoordende seyde tot haer, Martha, Martha, ghy bekommert ende ontrust u over vele dingen: |
| 42 Maer 47 een dinck is noodigh: doch Maria heeft het goede deel uytgekoren, b het welcke van haer niet en sal wech genomen worden. |
| 47 Namel. het geestelicke voor al te besorgen. Matt. 6.33. Psal. 27.4 |
| b Psal. 27.4 |
