Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Wetten van de maniere der offerhanden die gedaen moesten worden voor de sonden, die uyt afdwalinge geschieden souden, vers 1, etc. ofte van den Hoogen-Priester, 3. ofte van de geheele gemeynte, 13. ofte van een Vorst ende Overste, 22. ofte van een privaet ende gemeen man, 27. |
| |
| 1 VOorder sprack de HEERE tot Mose, seggende: |
| 2 Spreeckt tot de kinderen Israëls, seggende: Als 1 eene ziele sal gesondicht hebben, door 2 afdwalinge van 3 eenige 4 geboden des HEEREN, 5 dat niet en soude gedaen worden; ende [tegens] een van die sal gedaen 6 hebben. |
| 1 D. een mensche. Siet bov. 2. op ’t vers 1. ende soo dickwijls in’t volgende. |
| 2 D. door onwetentheyt, als yemant hem vergrijpt, niet wetende dat het sonde zy dat hy doet, ofte door onvoorsichticheyt, haesticheyt, ende onbedachtsaemheyt in eenige sonde valt, het welcke hy na de daet eerst begint te versinnen. |
| 3 Hebr. van alle. Dat is, van een, ofte eenige aller geboden Godts, gelijck in ’t eynde deses verskens verklaert wort. |
| 4 T.w. waer door yet verboden wort: Alsoo 1.Reg. 2.43. Ende soo wert gebieden voor verbieden gebruyckt Deut. 2.38. ende 4.23. |
| 5 Alsoo ond. vers 13. ende 22. Siet Gen. 20. op ’t vers 9. |
| 6 Verstaet hier op; dat men dan de offerhanden sal doen die in ’t volgende bevolen worden. |
| |
| 3 Indien de Priester, die 7 gesalft is, sal 8 gesondicht hebben, tot 9 schult des volcks; so sal hy voor sijne sonde, die hy gesondicht heeft, offeren eenen varre, een volkomen 10 jonck runt, den HEERE 11 ten sondoffer. |
| 7 Verstaet den Overpriester; die naderhant alleene gesalft wiert, ond. 21.10. Exod. 29.10. ende 30.30. oock Num. 3.3. Levit. 10.7. Nu wierden de gemeene Priesteren oock wel gesalft, maer voor eens alleen, dienende sulcke salvinge oock voor hare nakomelingen. Exod. 29.29. ende 40.15. |
| 8 In leere, ofte in leven. |
| 9 So dat hy door sijne sonde eene schult over het volck brengt, mits dattet sijne valsche leere aenneemt, ofte het quaet exempel sijnes levens navolgt. Verg. 1.Chron. 21.3. And. nae de schult des volcx. D. in gelijcker manieren als yemant van’t gemeene volck mocht sondigen. |
| 10 Hebr. de soon des runts. Alsoo ond. vers 14. siet bov. 1. op vers 14. |
| 11 Hebr. tot sonde. D. een offerhande die gedaen wort voor de sonde. Alsoo wort het woort Sonde, ende Schult genomen, ond. 6.17. Ezech. 45.23. 2.Cor. 5.21. |
| |
| 4 Ende hy sal dien varre brengen tot de deure der Tente der t’ samen-komste, voor het aengesicht des HEEREN: ende hy sal sijne hant op het hooft van dien varre leggen, ende 12 hy sal dien varre slachten, voor het aengesicht des HEEREN. |
| 12 N. een vande andere Priesteren, die den altaer dienden. Want hy wort onderscheyden vande Priester, die in ’t volgende vers de Gesalfde genaemt wort. |
| |
| 5 Daerna sal die gesalfde Priester a van des varren bloet nemen: ende hy sal dat tot de Tente der t’ samen-komste brengen. |
| a Lev. 16.14. Num. 19.4. |
| |
| 6 Ende de Priester sal sijnen vinger in dat bloet doppen: ende van dat bloet sal hy sevenmael sprengen, voor het aengesicht des HEEREN, voor den 13 voorhanck van ’t Heylige. |
| 13 Verstaet een seer kostelick Tapijt, waer mede het Heylige, ofte het voorste deel des Tabernakels, van het Heylige der Heyligen, ofte het Alderheylichste, het welcke was het achterste deel, (hier oock het Heylige genoemt) onderscheyden wort. Siet Exod. 26.31, 32, 33. ende 35.12. ende 40.3, 21. Num. 4.5. |
| |
| 7 Oock sal de Priester van dat bloet 14 doen b op de 15 hoornen des 16 reuckaltaers der welrieckende speceryen, voor het aengesichte des HEEREN, die 17 in de Tente der t’ samenkomste is: dan sal hy al het bloet des varren uytgieten aen 18 den bodem vanden altaer des brand-offers, dewelcke is 19 aen de deure van de Tente der t’ samenkomste. |
| 14 Hebr. geven. alsoo ond. vers 18. Exo. 29.12. |
| b Lev. 9.9. |
| 15 Siet Exo. 27.2. ende 38.2. |
| 16 Hebr. des altaers van de roockinge der welrieckende specerien. |
| 17 T.w. binnen in ’t voorste deel, voor aen het Heylichdom. Exod. 30.6. |
| 18 D. aen den gront, ofte ’t onderste deel des altaers. Alsoo ond. versen 18, 25, 30, 34. |
| 19 D. voor aen den inganck, van het voorste deel des Tabernakels, genaemt het Heylige. |
| |
| 8 Voorder, al het vet des varren des sondoffers sal hy daer van opnemen: c het vet bedeckende het ingewant, ende al het vet, dat aen het ingewant is; |
| c Levit. 3.3, 4. |
| |
| 9 Daertoe de twee nieren, ende het vet, dat daer aen is, dat aen de weeckdarmen is, ende het net over de lever, met de nieren, dat sal hy afnemen; |
| 10 Gelijck als het van den osse des danckoffers opgenomen wort: d ende de Priester sal die aensteken op den altaer des brandoffers. |
| d Levit. 3.5. |
| |
| 11 Maer de e huyt van dien varre, ende al sijn vleesch, met sijn hooft, ende met sijne schenckelen, ende sijn ingewant, ende sijn mist; |
| e Exod. 29.14. Num. 19.5. |
| |
| 12 Ende dien geheelen varre f sal hy tot buyten het leger uytvoeren, aen eene reyne plaetse, 20 daer men de assche uytstort, ende sal hem met vyer op het hout verbranden: by de uytgegoten assche sal hy verbrandt worden. |
| f Levit. 16.27. Num. 19.3. Hebr. 13.11. |
| 20 Hebr. aen de uytstortinge der assche: D. by de uytgestorte assche: Verstaet eene plaetse buyten het leger daer de assche, die van de verbrande offerhanden quam, met andere vuylicheden van de offerhande komende, uytgeschudt wert. Sy is te onderscheyden van de aschplaetse, die aen de Oostzijde van den voorhof des Tabernakels was, alwaer de assche eerst vanden altaer gedragen wert. Siet bov. 1. op het vers 16. van beyde plaetsen t’samen, Siet ond. c. 6. vers 10.11. |
| |
| 13 Indien nu g de geheele vergaderinge Israëls 21 afgedwaelt sal zijn, ende de saecke voor de oogen der Gemeynte verborgen is: ende sy 22 yet gedaen sullen hebben [tegens] 23 eenige van alle geboden des HEEREN, dat niet en soude gedaen worden, ende zijn 24 schuldich geworden: |
| g Levit. 9.15. Num. 15.24. etc. |
| 21 T.w. door onwetentheyt, ende misverstant, als bov. vers 2. |
| 22 Hebr. een. Dat is, yet wat, eenich dinck. |
| 23 Hebr. tegens alle geboden. d. tegens een, ofte eenige van allen. Siet bov. op het vers 2. |
| 24 D. gevallen in sonde, ende daer over straf weerdich. Verg. bov. vers 3. |
| |
| 14 Ende die sonde, die sy 25 daer tegen gesondigt sullen hebben, bekent is geworden: so sal de Gemeynte eenen varre, een jonck runt ten sondoffer offeren, ende dien 26 voor de Tente der t’ samen-komste brengen: |
| 25 T.w. tegen eenich gebodt des HEEREN. |
| 26 Hebr. voor het aengesichte der Tente. |
| |
| 15 Ende de 27 Outste der vergaderinge sullen hare handen op het hooft des varren, voor het aengesicht des HEEREN, leggen: ende 28 hy sal den varre slachten, voor het aengesicht des HEEREN. |
| 27 Die in de regeringe, ende in het leer-ampt boven andere gestelt waren. Siet Exod. 3. op ’t vers 16. Matt. 26.57. |
| 28 Namentlick, de Priester; wiens officie was dit te doen. Siet bov. 1. op het vers 5. |
| |
| 16 Daerna sal die 29 gesalfde Priester van het bloet des varren, tot de Tente der t’ samenkomste brengen. |
| 29 Siet bov. op het vers 3. |
| |
| 17 Ende de Priester sal sijnen vinger 30 indoppen, [nemende] van dat bloet: ende hy sal sevenmael sprengen, voor het aengesicht des HEEREN, voor 31 den voorhanck. |
| 30 Het Hebr. woort gevoecht zijnde met een ander woordeken min, dat is, uyt, van; sluyt t’ samen in sich de beteeckeninge van het woort nemen. Verg. hier mede de aent. Gen. 12. op ’t vers 15. Item ond. 5.15. men kan oock dese woorden oversetten, doppen in wat van dat bloet. |
| 31 Siet bov. op ’t vers 6. |
| |
| 18 Ende van dat bloet sal hy doen op de hoornen des altaers, die voor het aengesicht des HEEREN is, 32 die inde Tente der t’ samen-komste is: dan sal hy al het bloet uytgieten, aen den bodem van den altaer des brandoffers, welcke is voor de deure van de Tente der t’ samen-komste. |
| 32 T.w. HEERE: als bov. vers 7. |
| |
| 19 Daer toe sal hy al sijn vet van hem opnemen, ende op den altaer aensteken. |
| 20 Ende hy sal desen varre doen, gelijck als hy den varre des sondoffers gedaen heeft; alsoo sal hy hem doen: ende de Priester sal voor hen 33 versoeninge doen, ende het sal hen 34 vergeven werden. |
| 33 D. aendienen het teecken, ende den segel der versoeninge, die door den Middelaer geschieden soude. Siet bov. 1. op ’t vers 4. ende verg. 2.Cor. 5.19, 20. |
| 34 T.w. uyt genade, door het geloove, om het uytgestorte bloet Christi, Rom. 3.25. niet der beesten, Hebr. 10.4. welcker bloetstortinge maer een voorbeelt was van Christi offerhande, Hebr. 10.1, etc. |
| |
| 21 Daerna sal hy dien varre tot buyten den leger uytvoeren, ende sal hem verbranden, gelijck als hy den 35 eersten varre verbrandt heeft: het is een sondoffer der Gemeynte. |
| 35 Siet bov. vers 12. |
| |
| 22 Als een Overste sal gesondigt hebben, ende tegens 36 een van de geboden des HEEREN sijnes Godts, 37 door afdwalinge gedaen sal hebben, het welcke niet en soude gedaen worden, so dat hy schuldich is: |
| 36 Hebr. Alle. Siet bov. op ’t vers 13. |
| 37 Siet bov. op het vers 2. Ende verstaet dit vers van de afdwalinge, die door onvoorsichticheyt geschiet, als yemant sijne sonde wel bemerckt door sich selven, maer na de daet. De andere, van dewelcke het volgende vers spreeckt, komt uyt enckele onwetentheyt, waer door men niet en verstaet dat het sonde zy ’t gene men gedaen heeft, dan van een ander onderricht zijnde. |
| |
| 23 38 Ofte men sijne sonde, die hy daertegen gesondicht heeft, aen hem sal bekent gemaeckt hebben; so sal hy tot sijn offer brengen, 39 eenen geyten bock, een volkomen manneken. |
| 38 And. Als, of, so sijne sonde, etc. |
| 39 D. eenen jongen, ende noch suygenden bock. Alsoo ond. vers 28. eene geyten-bockinne, voor, een jonge geyte. Item, ond. 5.6. etc. |
| |
| 24 Ende hy sal sijne hant op het hooft des bocks leggen, ende 40 sal hem slachten inde plaetse, 41 daermen het brand-offer slacht, voor het aengesicht des HEEREN: het is een sondoffer. |
| 40 Namelick, de Priester. |
| 41 T.w. voor de deure van de Tente der t’ samenkomste. Siet bov. 1.3. Exod. 29.38. |
| |
| 25 Daerna sal de Priester vanden bloede des sondoffers met sijnen vinger nemen, ende [dat] op de hoornen vanden altaer des brandoffers doen: dan sal hy sijn bloet, aen den bodem van den altaer des brandoffers uytgieten: |
| 26 Hy sal oock al sijn vet op den altaer aensteken, gelijck het vet des danckoffers: so sal de Priester voor 42 hem versoeninge doen van sijne sonde, ende het sal hem vergeven worden. |
| 42 Siet bov. op het vers 20. |
| |
| 27 h Ende so eenich 43 mensche 44 van ’t volck des lants, 45 door afdwalinge sal gesondigt hebben; dewijle hy yets doet [tegens] een van de geboden des HEEREN, dat niet gedaen en soude worden, so dat hy schuldich is: |
| h Num. 15.27. |
| 43 Hebr. ziele. Siet bov. 2. op het vers 1. |
| 44 Verstaet het gemeene volck, niet alleen der Israëliten, maer oock der vreemdelingen, die door de besnijdenisse den volcke Godes ingelijvet waren: Exo. 12. vers 49. Num. 15. vers 16. |
| 45 Siet de verklaringe hier van, bov. vers 22. |
| |
| 28 Ofte men sijne sonde, die hy gesondicht heeft, aen hem sal bekent gemaeckt hebben: so sal hy tot sijne offerhande brengen eene 46 jonge geyte, een volkomen wijfken, voor sijne sonde, die hy gesondigt heeft. |
| 46 Hebr. eene geyte, ofte, bockinne der geyten: D. eene jonge suygende geyte. Siet bov. op’t vers 23. |
| |
| 29 Ende hy sal sijne hant op het hooft des sond-offers leggen: ende men sal dat sond-offer slachten 47 inde plaetse des brandoffers. |
| 47 Dat is; daermen het brantoffer slacht. Siet bov. 1. op vers 3. |
| |
| 30 Daerna sal de Priester van haer bloet met sijnen vinger nemen, ende doen ’t op de hoornen vanden altaer des brand-offers: dan sal hy al het bloet daer van, aen den bodem van dien altaer uytgieten. |
| 31 i Ende al haer vet sal hy afnemen, gelijck als het vet van het danckoffer afgenomen wort, ende de Priester k sal het aensteken op den altaer, tot een lieflicke reucke den HEERE: ende de Priester 48 sal voor hem versoeninge doen, ende het sal hem vergeven worden. |
| i Levit. 3.3, 4, 14. |
| k Exod. 29.18. |
| 48 Siet bov. op het 20. vers. |
| |
| 32 Maer so hy een Lam voor sijne offerhande ten sond-offer brengt, ’t sal een volkomen wijfken zijn, dat hy brengt. |
| 33 Ende hy sal sijne hant op het hooft des sond-offers leggen: ende 49 hy sal dat slachten tot een sond-offer, in de plaetse daermen het brand-offer slacht. |
| 49 T.w. de Priester. Siet bov. 1. op het vers 5. |
| |
| 34 Daerna sal de Priester van het bloet des sond-offers met sijnen vinger nemen, ende sal het doen op de hoornen van den altaer des brand-offers: dan sal hy al het bloet daer van, aen den bodem van dien altaer uytgieten. |
| 35 Ende al het vet daer van sal hy afnemen, gelijck als het vet, van het lam des danck-offers afgenomen wort, ende de Priester sal 50 die aensteken op den altaer 51 op de vyerofferen des HEEREN: ende de Priester sal voor hem versoeninge doen over sijne sonde, die hy gesondigt heeft, ende ’t sal hem vergeven worden. |
| 50 T.w. vetticheden, die verscheyden waren; gelijck af te nemen is, boven uyt het vers 8. ende 9. |
| 51 Siet bov. 3. op’t vers 5. |
