Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| 1 DE Coninck Nebucadnezar allen volcken, Natien, ende tongen, die op den gantschen aerdbodem woonen, uwe vrede worde vermenichvuldicht. |
| 2 Het behaecht my, te vercondigen de teeckenen ende wonderen, die de Alderhoochste Godt aen my gedaen heeft: |
| 3 Hoe groot zijn sijne teeckenen! ende hoe machtich sijne wonderen! sijn Rijcke is een eeuwich Rijcke, ende sijne heerschappie is van geslachte tot geslachte. |
| 4 Ick Nebucadnezar gerust zijnde in mijn huys, ende in mijn paleys groenende, |
| 5 Sach eenen droom, die my verveerde, ende de gedachten, die ick op mijn bedde hadde, ende de gesichten mijnes hoofdes, beroerden my. |
| 6 Daerom isser een bevel van my gestelt, datmen voor my soude inbrengen alle de wijse van Babel, op datse my de uytlegginge van dien droom souden bekent maken. |
| 7 Doe quamen in, de tooveraers, de sterre-kijckers, de Chaldeen, ende de waerseggers, ende ick seyde den droom voor haer, maer sy en maeckten my sijne uytlegginge niet bekent: |
| 8 Tot dat ten laetsten Daniel voor my in quam, wiens naem Beltsazar is, nae den name mijnes Godts; in wien oock de geest der heyliger Goden is: ende ick vertelde den droom voor hem, [seggende]: |
| 9 Beltsazar ghy overste der tooveraers, dewijle ick weet, dat de geest der heyliger Goden in u is, ende geen verborgentheyt u swaer is: so segt de gesichte mijnes drooms, dien ick gesien hebbe, te weten, sijne uytlegginge. |
| 10 De gesichten nu mijnes hoofts op mijn leger waren [dese]: Ick sach, ende siet, daer was een boom in het midden der aerde, ende sijne hoochte was groot. |
| 11 De boom wert groot, ende sterck: ende sijne hoochte reyckte aen den hemel, ende hy wert gesien tot aen het eynde der gantscher aerde. |
| 12 Sijn loof was schoon, ende sijne vruchten vele, ende daer was spijse aen den selven voor allen, onder hem vondt het gedierte des velts schaduwe, ende de vogelen des hemels woonden in sijne tacken, ende alle vleesch wiert daer van gevoedt. |
| 13 Ick sach [voorder] in de gesichten mijnes hoofts, op mijn leger: ende siet, een wachter, naemlick een heylige quam af van den hemel, |
| 14 Roepende met cracht, ende aldus seggende, Houwt dien boom af, ende kapt sijne tacken af, stroopt sijn loof af, ende verstroyt sijne vruchten, dat de dieren van onder hem wech swerven, ende de vogelen van sijne tacken: |
| 15 Doch laet de stamme [met] hare wortelen in de aerde, ende met eenen yseren ende coperen bant in het teere gras des velts: ende laet hem in den dauw des hemels nat gemaeckt worden, ende sijn deel zy met het gedierte in het cruyt der aerde. |
| 16 Sijn herte worde verandert, dat het geenes menschen [herte] meer en zy, ende hem worde eenes beesten herte gegeven, ende laet seven tijden over hem voorbygaen. |
| 17 Dese sake is in’t besluyt der wachters, ende dese begeerte is in het woort der heyligen: op dat de levendige bekennen, dat de Alderhoochste heerschappye heeft over de Coninckrijcken der menschen, ende geeftse aen wien hy wil, ja sett daer over den leegsten onder de menschen. |
| 18 Desen droom hebbe ick Coninck Nebucadnezar gesien: Ghy nu, Beltsazar, segt de uytlegginge van dien: dewijle dat alle de Wijse mijnes Koninckrijcks, my de uytlegginge niet en hebben konnen bekent maken: maer ghy cont wel, dewijle de geest der heyliger Goden in u is. |
| 19 Doe ontsette sich Daniel, wiens name Beltsazar is, by een ure lanck, ende sijne gedachten beroerden hem: de Koninck antwoordde, ende seyde: Beltsazar, en laet u den droom ende sijne uytlegginge niet beroeren: Beltsazar antwoordde ende seyde: Mijn heere, de droom [wedervare] uwe hateren, ende sijne uytlegginge uwe wederpartijders. |
| 20 De boom dien ghy gesien hebt, die groot ende sterck geworden was: ende wiens hoochte tot aen den hemel reyckte, ende die over ’t gantsche aerdrijck gesien wiert: |
| 21 Ende wiens loof schoon, ende wiens vruchten vele waren, ende daer spijse aen was voor allen, onder wien het gedierte des velts woonde, ende in wiens tacken de vogelen des hemels nestelden: |
| 22 Dat zijt ghy, ô Koninck, die groot ende sterck zijt geworden: want uwe grootheyt is soo gewassen, dat sy reyckt aen den hemel, ende uwe heerschappye aen het eynde des aerdrijcks. |
| 23 Dat nu de Koninck eenen wachter, naemlick eenen heyligen gesien heeft van den hemel afkomende, die seyde, Houw’t desen boom af, ende verderft hem, doch laet de stamme [met] hare wortelen in de aerde, ende met eenen yseren ende coperen bant in het teere gras des velts, ende in den dauw des hemels nat gemaeckt worden, ende dat sijn deel zy met het gedierte des velts, tot datter seven tijden over hem voorby-gaen: |
| 24 Dit is de beduydinge, ô Koninck, ende dit is een besluyt des Alderhoochsten, ’twelck over mijnen heere den Koninck komen sal: |
| 25 Te weten, men sal u van de menschen verstooten, ende met het gedierte des velts sal uwe wooninge zijn, ende men sal u kruyt, als d’ossen, te smaken geven: ende ghy sult van den dauw des hemels nat gemaeckt worden, ende daer sullen seven tijden over u voorby-gaen, tot dat ghy bekent, dat de Alderhoochste heerschappye heeft over de Koninckrijcken der menschen, ende geeftse wien hy wil. |
| 26 Datter oock geseyt is, datmen de stamme [met] de wortelen dies booms laten soude: u Koninckrijcke sal u bestendich zijn, na dat ghy sult bekent hebben, dat de Hemel heerscht. |
| 27 Daerom, ô Koninck, laet mijnen raet u behagen, ende breeckt uwe sonden af door gerechticheyt, ende uwe ongerechticheden door genade te bewijsen aen de elendige, offer verlenginge van uwe vrede mochte wesen. |
| 28 Dit alles overquam den Koninck Nebucadnezar: |
| 29 [Want] op het eynde van twaelf maenden, doe hy op het Konincklicke paleys van Babel was wandelende: |
| 30 Sprack de Koninck, ende seyde, Is dit niet het groote Babel, dat ick gebouwt hebbe tot een huys des Koninckrijcx, door de sterckte mijner macht, ende ter eere mijner heerlickheyt! |
| 31 Dit woort noch zijnde in des Konincks mont, vielder een stemme uyt den hemel, U, ô Koninck Nebucadnezar, wort geseyt: Het Koninckrijcke is van u gegaen: |
| 32 Ende men sal u van de menschen verstooten, ende uwe wooninge sal by de beesten des velts zijn: men sal u gras te smaken geven, als den ossen, ende daer sullen seven tijden over u voorby-gaen, tot dat ghy bekent, dat de Alderhoochste over de Koninckrijcken der menschen heerschappye heeft, ende dat hyse geeft aen wien hy wil. |
| 33 Ter selver ure wiert dat woort volbracht over Nebucadnezar, want hy wiert uyt de menschen verstooten, ende hy att gras als de ossen, ende sijn lichaem wiert van den dauw des hemels nat gemaeckt, tot dat sijn hayr wies als der Arenden [vederen], ende sijne nagelen als der vogelen. |
| 34 Ten eynde deser dagen nu, hief ick Nebucadnezar mijne oogen op ten hemel, want mijn verstant quam weder in my: ende ick loofde den Alderhoochsten, ende ick prees ende verheerlickte den Eeuwich-levenden, om dat sijne heerschappye, is een eeuwige heerschappye, ende sijn Koninckrijcke is van geslachte tot geslachte: |
| 35 Ende alle de inwoonders der aerde zijn als niet geacht, ende hy doet nae sijnen wille met het heyr des hemels ende de inwoonders der aerde, ende daer en is niemant die sijne hant afslaen, of tot hem seggen can, Wat doet ghy? |
| 36 Ter selver tijt quam mijn verstant weder in my; oock quam de heerlickheyt mijnes Koninckrijcks, mijne Majesteyt, ende mijnen glans weder op my; ende mijne Raetsheeren, ende mijne Geweldige sochten my, ende ick wiert in mijn Koninckrijcke bevesticht: ende my wiert grooter heerlickheyt toegevoegt. |
| 37 Nu prijse ick Nebucadnezar, ende verhooge, ende verheerlicke den Koninck des hemels: om dat alle sijne wercken waerheyt, ende sijne paden gerichten zijn: ende hy is machtich te vernederen de gene die in hoochmoet wandelen. |
