Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| De Israëliten komen in de woestijne Sinai, inde derde maent na dat sy uyt Egypten getrocken waren, vers 1, etc. Mose klimt op tot Godt op dien berch, 3. Daer beveelt hem Godt wat hy den volcke aendienen sal, 3. ’T volck belooft de woorden Godes te gehoorsamen, ’t welck Mose den Heere wederom bootschapt, 8. ’T volck wort geheyligt tegens den derden dach, 10. ’t en moest den berch niet genaken, 12. De schrickelicke tegenwoordicheyt Godes op den berch, 16. Godt spreeckt met Mose, 19. Den volcke, 21. ja oock den Priesteren, wort wederom verboden den berch te naederen, tot dat sy haer souden geheyligt hebben, 22. Alleen Mose ende Aaron wort bevolen op te klimmen tot den Heere, 24. ’t welck sy doen, 25. |
| |
| 1 1 IN de derde 2 maent nae ’t uyttrecken der kinderen Israëls uyt Egypten-lande: 3 ten selven dage quamen sy inde woestijne 4 Sinai. |
| 1 Dit was het 430 jaer nae het verbont met Abraham opgericht. Gene. 15. ende 17. |
| 2 (Ofte, nieuwe mane) genoemt Sivan by de Ioden, komende ten deele in onsen Mey, ten deele in onsen Iunio. |
| 3 Als sy van Raphidim op-getrocken waren, ’t welck was den eersten der maent. (Verg. Ezech. 46.1, 6.) den 47 dach nae Paesschen, ofte uyt-tocht uyt Egypten. |
| 4 Dit is eenen berch in Arabia, Gal. 4.25. gelegen in eene woestijne, Actor. 7.25. |
| |
| 2 Want sy togen uyt Raphidim, ende quamen in de woestijne Sinai, ende sy legerden haer inde woestijne: Israël nu legerde sich aldaer tegen over 5 dien berch. |
| 5 T.w. den berch Sinai. |
| |
| 3 a Ende Mose klom op 6 tot Godt, ende de HEERE riep tot hem 7 van den berch, seggende, Aldus sult ghy tot den huyse Iacobs spreken, ende den kinderen Israëls verkondigen: |
| a Actor. 7.38. |
| 6 D. tot de wolcken-colomne op den berch. |
| 7 T.w. van het hoogste des berchs, Mose zijnde in een leeger-plaetse des selven berchs. |
| |
| 4 b Ghy-lieden hebt gesien, wat ick den Egyptenaren gedaen hebbe: 8 hoe ick u op vleugelen der Arenden gedragen, ende u 9 tot my gebracht hebbe. |
| b Deuter. 29.2. ende 32.11. |
| 8 Hy wil seggen, gelijck een Arent sijn jongen op sijnen rugge draecht, also hebbe ick ulieden haestelick ende sekerlick uyt Egyptenlande gedragen, Siet Deut. 32.11. |
| 9 D. tot de plaetse mijner tegenwoordicheyt, ende gelegentheyt daer ghy my kont dienen. |
| |
| 5 Nu dan, indien ghy 10 neerstelick mijne stemme sult gehoorsamen, ende mijn verbont houden: c so sult ghy mijn eygendom zijn uyt alle volckeren, want 11 d de gantsche aerde is mijne. |
| 10 Hebr. gehoorsamende sult gehoorsamen. |
| c Deuter. 7.6. ende 10.14, 15. ende 14.2. ende 26.18. Psal. 35.4. Iesa. 41.8. Tit. 2.14. |
| 11 T.w. met alles datter in is. |
| d Psal. 24.1. |
| |
| 6 e Ende ghy sult my 12 een Priesterlick Coninckrijcke, ende een 13 heylich volck zijn: Dit zijn de woorden die ghy tot de kinderen Israëls spreken sult. |
| e 1.Pet. 2.9. |
| 12 Hebr. Een Coninckrijcke der Priesteren, dat is, een rijcke, bestaende uyt Priesters ende Koningen. |
| 13 D. ge-eygent ten dienste Godes. |
| |
| 7 Ende Mose 14 quam ende riep de Outste des volcks, ende stelde voor hare aengesichten alle dese 15 woorden, die de HEERE hem geboden hadde. |
| 14 T.w. van den berch tot het volck. |
| 15 Ofte saken. |
| |
| 8 Doe antwoordde al het volck gelijckelijck, ende seyden, f Al wat de HEERE gesproken heeft, sullen wy doen: ende Mose bracht de woorden des volcks wederom tot den HEERE. |
| f Exod. 24.3. |
| |
| 9 Ende de HEERE seyde tot Mose, Siet ick sal tot u komen 16 in een dicke wolcke, op dat het volck hoore, als ick met u spreke, ende dat sy oock 17 eeuwelick 18 aen u gelooven: want Mose hadde den HEERE de woorden des volcks verkondicht. |
| 16 Hebr. inde dickicheyt der wolcke. |
| 17 D. haer leven lanck. |
| 18 Siet bov. cap. 14. vers 31. |
| |
| 10 Oock seyde de HEERE tot Mose, Gaet tot den volcke, ende 19 heylichtse heden ende morgen, ende datse hare kleederen wasschen, |
| 19 D. beveelt haer, ende siet ghy, ende de Oudtste des volcx neerstelick toe, dat sy haer heylichlick bereyden, om mijne geboden t’ontfangen. Siet wijders Levit. 11. op vers 45. |
| |
| 11 Ende bereydt zijn tegens den derden dach: want 20 op den derden dach sal de HEERE voor de oogen van al het volck 21 afkomen, op den berch Sinai. |
| 20 Dit was de vijftichste dach na Paesschen, die daerom by de Griecken Pentecoste, D. vijftichste dach genoemt wort, wy noemen dien dach Pinxsteren. |
| 21 Verschijnende in de wolcken-colomne vers 9. ende 16. |
| |
| 12 Ende bepaelt het volck rontomme, seggende, g Wacht u op den berch te klimmen, ende sijn 22 eynde aen te roeren: 23 al wie den berch aenroert, 24 sal sekerlick gedoodt worden. |
| g Hebr. 12.18. |
| 22 Of, pale, kanten. |
| 23 Of, al wat. |
| 24 Hebr. sal stervende gedoot worden. |
| |
| 13 Geen hant sal hem aenroeren, maer 25 hy 26 sal sekerlick gesteenicht, ofte sekerlick doorschoten worden, het zy een beest, het zy een man, hy en sal niet leven: 27 als de rams-hoorn 28 langsaem gaet, sullen sy 29 op den berch klimmen. |
| 25 Verstaet mensche of dier, dat den berch sal hebben aengeroert. |
| 26 Godt wil seggen, is hy nae by, so salmen hem steenigen, is hy verre af, so salmen hem door-schieten. |
| 27 Daer en was geen rams-hoorn, maer men hoorde een geluyt, als ’t geluyt ofte toon eenes rams-hoorns. |
| 28 T.w. in eenen toon, ofte eenparich geluyt, gelijck in ’t eynde van de gesangen gebruyckelick is. |
| 29 Doch blijvende beneden op den voet des berchs, vers 17. T.w. soo nae, dat sy de Wet mochten hooren afkondigen. |
| |
| 14 Doe ginck Mose van den berch af tot het volck: ende 30 hy heyligde ’t volck, ende sy wiesschen hare kleederen. |
| 30 D. hy beval dat sy haer heylichen souden, als vers 10. |
| |
| 15 Ende hy seyde tot het volck: Weest gereet 31 tegens den derden dach; h ende en naedert niet tot de vrouwe. |
| 31 Hebr. na drie dagen. |
| h 1.Sam. 21.4. 1.Corinth. 7.5. |
| |
| 16 Ende het geschiedde ten derden dage, doe het morgen was, i datter op den berch donderen ende blixemen waren, ende een sware wolcke, 32 ende ’t geluyt eener seer stercker basuyne: so dat al het volck verschrickte, dat in ’t leger was. |
| i Hebr. 12.18. |
| 32 Siet bov. vers 13. |
| |
| 17 Ende Mose leydde ’t volck uyt den leger Gode te gemoete: k ende sy stonden 33 aen ’t onderste des berchs. |
| k Deut. 4.10, 11. |
| 33 Doch alsoo dat sy den berch niet en raeckten, nochte het gestelde perck, vers 12. en overtraden. |
| |
| 18 l Ende de gantsche berch Sinai roockte, om dat de HEERE op den selven neder quam in vyer: ende sijn roock ginck op, als de roock van eenen oven, ende de gantsche berch beefde seer. |
| l Iud. 5.4. Psal. 68.6. ende 114.4. Habac. 3.10. |
| |
| 19 Doe ’t geluyt der basuyne gaende was, ende seer sterck wiert: sprack Mose, ende Godt antwoordde hem 34 met een stemme. |
| 34 Ofte, in een stemme, dat is, in een sachter maniere als door donder, ende het schrickelick geluyt der basuyne. Dit dede Godt om Mose te verquicken, die eerst seer verschrickt ende beangstigt was. Hebr. 12.21. |
| |
| 20 Als de HEERE nedergekomen was op den berch Sinai, 35 op de spitse des berchs: so riep de HEERE Mose op de spitse des berchs, ende Mose klom op. |
| 35 Heb. op het hooft. |
| |
| 21 Ende de HEERE seyde tot Mose, Gaet af 36 betuygt desen volcke, dat sy niet 37 door en breken tot den HEERE, om te sien, ende vele van hen 38 vallen. |
| 36 D. belastt haer hooge, ende scherpt haer in. |
| 37 T.w. door de afpalinge, die haer gestelt is. |
| 38 D. gedoodet worden van den Heere, gelijck hy dreycht vers 12. Siet de maniere van spreken, Gen. 14.10. 1.Cor. 10.8, etc. |
| |
| 22 Daer toe sullen 39 oock de Priesters, 40 die tot den HEERE naederen, sich heyligen: dat de HEERE niet tegen hen uyt en breke. |
| 39 Verstaet hier de eerstgeborene, welcke Godt de Heere hem selven geheylicht hadde, ende die voor de afsonderinge van de stamme Levi het Priesterdom in de familien plachten te bedienen. Exod. 13.2. ende 24.15. In welcker plaetse hy na der hant de stamme Levi verkoren heeft. Num. 8.14, etc. |
| 40 Siet Lev. 10.3. |
| |
| 23 Doe seyde Mose tot den HEERE: Het volck en sal op den berch Sinai niet kunnen klimmen: want ghy hebt ons betuygt, seggende, Bepaelt den berch ende 41 heylicht hem. |
| 41 D. segt den volcke, dat sy desen berch van wegen mijne tegenwoordicheyt voor heylich houden, ende derhalven den selven niet en naederen. |
| |
| 24 De HEERE dan seyde tot hem, 42 Gaet henen, klimt af, daerna sult ghy, ende Aaron met u, opklimmen: doch dat de Priesters ende het volck niet door en breken, om op te klimmen tot den HEERE, dat hy tegens hen niet uyt en breke. |
| 42 T.w. om het volck mijn verbot aen te seggen, daer na sult ghy ende Aaron wederom tot my op-klimmen. |
| |
| 25 Doe klom Mose af tot den volcke: ende 43 seyde ’t hen aen. |
| 43 T.w. ’t gene dat de HEERE hem geboden hadde. |
