Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Het vyer valt uyt den Hemel, verteert de offerhanden, ende de heerlijckheyt des Heeren vervult den Tempel, vers 1, etc. beschrijvinge der ceremonien daer mede Salomo den Tempel inwyede, 4. het feest der Loof-hutten wort gehouden, 8. De Heere verschijnt Salomo, 12. belooft hem sijne gunste, met conditie van gehoorsaemheyt, 17. Anders dreycht hy sware straffen, 19. |
| |
| 1 ALs nu Salomo voleyndt hadde te bidden, 1 so daelde het vyer vanden hemel, ende verteerde het brandoffer, ende de slacht-offeren, a ende de 2 Heerlicheyt des HEEREN vervulde het Huys. |
| 1 Tot een openbaer bewijs, dat Godt Salomons gebedt verhoort hadde. Siet gelijcke exempelen van het vallen des vyers uyt den Hemel, Lev. 9.24. Iud. 6.20. 1.Reg. 18.38. 1.Chron. 21.26. |
| a 1.Reg. 8.10, 11. 2.Chron. 5.13, 14. |
| 2 Verst. dit van de wolcke, die een teecken was van de bysondere tegenwoordicheyt Godts. Siet Num. 14. op vers 10 ende bov. 5. versen 13, 14. |
| |
| 2 Ende de Priesteren en konden niet ingaen in’t Huys des HEEREN; want de Heerlickheyt des HEEREN hadde het Huys des HEEREN vervult: |
| 3 Ende als alle de kinderen Israëls sagen dat vyer afdalen, ende de Heerlickheyt des HEEREN over het Huys; so buckten sy met hare aengesichten ter aerden, op de vloer, ende aenbaden, ende loofden den HEERE, 3 dat hy goedich is; dat sijne weldadicheyt is tot in eeuwicheyt. |
| 3 Siet bov. 5. op vers 13. ende vergel. het volg. 6. vers deses cap. |
| |
| 4 De Coninck nu, ende al het volck offerden slacht-offeren voor het aengesichte des HEEREN. |
| 5 Ende de Coninck Salomo offerde 4 slacht-offeren van runderen, twee-en-twintich duysent, ende van 5 schapen hondert en twintich duysent: also hebben de Coninck, ende het gantsche volck het Huys Godts ingewijet. |
| 4 N. ten danck-offer, gelijck verklaert wort, 1.Reg. 8.63. van welck Offer, Siet Lev. 3. op vers 1. |
| 5 Het Hebreeusch woort beteeckent oock geyten: hoe wel het meest van schapen gebruyckt wort. siet Genes. 12. op vers 16. ende Lev. 1. op vers 2. |
| |
| 6 Oock stonden de Priesters in 6 hare wachten, ende de Leviten met de musicale instrumenten 7 des HEEREN, die de Coninck David gemaeckt hadde, om den HEERE te loven, dat sijne weldadicheyt is in eeuwicheyt, 8 als David door 9 haren dienst [hem] prees: ende de Priesters trompetteden tegen haer over, ende gantsch Israël 10 stont. |
| 6 T.w. nae de deelinge harer beurten, diese te vooren in de inwyinge des Tempels niet en hadden konnen onderhouden, bov. 5.11. |
| 7 D. die ter eeren Godts gemaeckt waren, om hem daer mede nae de wijse, die onder de wet van Godt verordent, ende in gebruyck was, te loven ende te dancken. |
| 8 And. Door de lofsangen Davids in haer hant. ofte, als David [hem] prees door haer. T.w. in de musicale instrumenten. |
| 9 Hebr. hare hant. |
| 10 T.w. in’t groote, ofte, uyterste Voor-hof, genaemt het Voor-hof des volcks, af-gesondert van het innerste Voor-hof, daer in de Priesteren stonden. |
| |
| 7 Ende 11 Salomo heyligde het middelste des Voor-hofs, ’twelcke voor het Huys des HEEREN was: dewijle hy daer de brand-offeren, ende het vette der danck-offeren bereydt hadde: want de koperen altaer, die Salomo gemaeckt hadde, en konde het brand-offer, ende het spijs-offer, ende het 12 vette, niet vatten. |
| 11 Siet de verklaringe van dit vers 1.Reg. 8.64. in de aenteeck. |
| 12 Verst. der danck-offeren. Siet 1.Reg. 8.64. |
| |
| 8 Salomo hielt oock ter selver tijt het 13 feest seven dagen, ende gantsch Israël met hem, eene seer groote gemeynte: 14 vanden inganck af van Hamath, tot de riviere van Egypten. |
| 13 T.w. der loof-tenten. Siet 1.Reg. 8. op vers 65. |
| 14 D. van de Noort-pale tot de Zuyt-palen des lants van Canaan. Vergel. Gen. 15.18. ende Ios. 13.3, 4, 5. Van de stadt Hamath siet Gen. 13. op vers 21. ende van de riviere van Egypten, genaemt Sichor, Ios. 13.3. |
| |
| 9 Ende ten 15 achtsten dage hielden sy eenen 16 verbots-dach; b want sy hielden de 17 inwyinge des altaers 18 seven dagen, ende het feest seven dagen. |
| 15 T.w. van het feest, ’t welck seven dagen geduert hadde. |
| 16 Dat is, eenen vyer-dach, op den welcken alle dagelicks werck verboden was. Siet Levitic. 23. op vers 36. dese dach wort genaemt de groote dach van het feest. Ioan. 7.37. |
| b 1.Reg. 8.65. |
| 17 Siet de beteeckeninge deses woorts, Num. 7. op vers 10. |
| 18 Die de dagen van het feest voorgegaen waren. |
| |
| 10 Doch op den drie-en-twintichsten 19 dach der sevender maent, c liet hy het volck gaen tot hare hutten, blijde, ende 20 goedes moets, over het goet dat de HEERE David, ende Salomo, ende sijn volck Israël gedaen hadde: |
| 19 De dach na den verbots-dach. want dit feest begon met den vijftienden dach der sevender maent, ende eyndichde met den 22 der selver maent, Lev. 23,34. |
| c 1.Reg. 8.66. |
| 20 Hebr. goet van herten. |
| |
| 11 d Also volbracht Salomo het Huys des HEEREN, ende het huys des Conincks: ende al wat in Salomons herte gekomen was, om in het Huys des HEEREN ende in sijn huys te maken, richtte hy voorspoedelick uyt. |
| d 1.Reg. 9.1. |
| |
| 12 Ende de HEERE 21 verscheen Salomo 22 des nachts: ende hy seyde tot hem, Ick hebbe u gebedt verhoort, ende hebbe my dese plaetse verkoren tot een offer-huys. |
| 21 T.w. terstont na de vol-timmeringe, ende inwijinge des Tempels, ende na het gebedt, dat Salomo dan uytgesproken heeft: waer op dan gevolgt is de bouwinge van het Conincklicke huys: Siet 1.Reg. 9. op vers 2. |
| 22 T.w. in den droom, Vergel. 1.Reg. 3.5. ende 9.2. Siet van sulcke goddelicke verschijninge Gen. 20.3. ende 28.12. mitsgaders de aenteeck. |
| |
| 13 So ick den Hemel toesluyte, datter geen regen en zy, ofte so ick de sprinck-hanen 23 gebiede, 24 het lant te verteeren, ofte so ick peste onder mijn volck sende: |
| 23 Godt wort geseyt de onredelicke dieren te gebieden, om dat hy de selve verordent, voortbrengt, ende gebruyckt, om de menschen, ofte te straffen, als hier, Amos 9.3. ofte te helpen, ende goet te doen, als 1.Reg. 17.4. |
| 24 D. sijn gewas, ende vruchten. |
| |
| 14 Ende mijn volck, 25 over de welcke mijn Naem genoemt wort, sich verootmoedigen, ende bidden, ende 26 mijn aengesichte soecken, ende sich bekeeren van hare boose wegen: so sal ick uyt den Hemel hooren, ende hare sonden vergeven, ende haer lant 27 genesen. |
| 25 D. die van my haren name hebben, ofte, nae my genaemt worden. want de vrome worden Godes kinderen, des Heeren erfdeel, ende sijn eygendom genaemt. de selve maniere van spreken is, Deuter. 26.10. Amos 9.12. |
| 26 Het aengesichte des Heeren te soecken, is hem te leeren kennen, alsoo hy hem geopenbaert heeft in sijn woort, sijne wercken, ende teeckenen sijner genade, onder de welcke in ’t Oude Testament oock geweest is de Arke des verbondts. Siet Psal. 24.6. ende 27.8. |
| 27 D. vry maken van alle ongedierte, van onvruchtbaerheyt, van peste, etc. |
| |
| 15 Nu sullen e mijne oogen open zijn, ende mijne ooren opmerckende op het gebedt 28 deser plaetse. |
| e 2.Chron. 6.40. |
| 28 Siet Iob 6. op vers 40. |
| |
| 16 Want 29 ick hebbe nu dit Huys verkoren, ende geheyligt, op dat mijn Name daer zy tot in eeuwicheyt: Ende mijne oogen, ende mijn herte sullen daer t’allen dagen zijn. |
| 29 Siet de aent. dienende tot verklaringe hier van, ende het volgende, 1.Reg. 9.3, etc. |
| |
| 17 Ende u aengaende, so ghy voor mijn aengesichte wandelen sult, gelijck als u vader David gewandelt heeft, ende doen nae alles, dat ick u geboden hebbe, ende mijne insettingen, ende mijne rechten houden sult; |
| 18 So sal ick den throon uwes Coninckrijcks bevestigen, gelijck als ick [een verbondt] met uwen vader David gemaeckt hebbe, seggende; Geen man sal u afgesneden worden, die in Israël heersche. |
| 19 Maer so ghylieden u afkeeren sult, ende mijne insettingen, ende mijne geboden, die ick voor u aengesichte gegeven hebbe, verlaten, ende henen gaen, ende andere Goden dienen, ende u voor die nederbuygen sult: |
| 20 So sal ickse uytrucken uyt mijn lant, dat ick hen gegeven hebbe, ende dit Huys, dat ick mijnen Name geheyligt hebbe, sal ick van mijn aengesichte wech-werpen, ende sal het tot een spreeckwoort, ende spot-reden onder alle volckeren maken. |
| 21 Ende dit Huys, dat verheven sal geweest zijn, daer over sal sich een yeder die voorby gaet ontsetten; dat hy sal seggen, Waerom heeft de HEERE desen lande, ende desen Huyse alsoo gedaen? |
| 22 Ende men sal seggen, Om dat sy den HEERE harer vaderen Godt verlaten hebben, die hen uyt Egyptenlant uytgevoert hadde, ende hebben sich aen andere Goden gehouden, ende sich voor de selve neder-gebogen, ende die gedient: daerom heeft hy alle dat quaet over hen gebracht. |
