Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Iuda trouwt eene Canaanitische vrouwe, die hem drye sonen baert. vers 1 etc. hy geeft den eersten aen Tamar, als oock (nae dat de eerste van Godt gedoodt was) den tweeden: welcken mede van Godt gedoodt zijnde, belooft hy haer den derden, 6. maer sijne belofte niet houdende, so begaet Tamar door eene archlistige practijcke, bloetschande met Iuda, 13. ende de straffe daer van om sijnent wille ontgaende, 24. baert hem twee sonen, Perez ende Zerah, ter eender dracht, 27. |
| |
| 1 ENde het geschiedde 1 ten selven tijde, dat Iuda van sijne broederen aftooch: ende hy keerde in tot eenen man van 2 Adullam; wiens naem was, Hira. |
| 1 D. in dien tijt, als Iacob uyt Mesopotamien wedergekeert zijnde, woonde in ’t lant van Canaan. Hier worden vermelt eenige dingen die voor de verkoopinge Iosephs, ende andere die daer na geschiet zijn: maer Moses voechtse te samen om datse eenen Patriarche aengingen, ende van sulcker nature waren, datse met een verhael bequamelick konden afgedaen worden. |
| 2 Adullam was een stedeken ontrent Hebron gelegen, dat daerna den stamme Iuda te lote gevallen is Ios. 12.15. ende 15.34. |
| |
| 2 Ende a Iuda sach aldaer de dochter van een Canaanitisch man, wiens naem was Sua: ende 3 hy namse, ende 4 ginck tot haer in. |
| a 1.Chro. 2.3. |
| 3 T.w. tot een wijf: tegen Godes wille, sijner voorvaderen goet exempel, ende sonder twijfel, buyten, ofte oock tegen sijnes vaders raet ende goetvinden. Siet gelijcke houwelicken bov. 6. vers 2, 4. ende 26.34. ende 27.46. |
| 4 Siet bov. cap. 6. op ’t vers 4. |
| |
| 3 Ende sy wert bevrucht, ende baerde eenen sone: ende hy noemde sijnen name, Er. |
| 4 Daerna wert sy weder bevrucht, ende baerde eenen sone: ende sy noemde sijnen name, Onan. |
| 5 Ende sy voer noch voort, ende baerde eenen sone; ende noemde sijnen name, b Sela: doch 5 hy was te 6 Chezib, doe sy hem baerde. |
| b Num. 26.20. |
| 5 T.w. Iuda. |
| 6 De naem van een plaetse ofte stadt gelegen, in’t lant Canaan, ende daer na in de stamme Iuda, niet verre van Adullam: anders genoemt Aczib. Ios. 19.29. Iud. 1.31. Mich. 1.14. |
| |
| 6 Iuda nu nam eene vrouwe voor Er sijnen eerstgeborenen: ende hare naem was Thamar. |
| 7 Maer Er de eerstgeboren van Iuda was 7 quaet in des HEEREN oogen: daerom 8 doodde hem de HEERE. |
| 7 D. hy mishaechde den Heere, Siet bov. 21. op ’t vers 11. want hy is genegen geweest ende uytgebroken tot groote en grove sonden, die Godes rechtveerdige gramschap tegens hem verweckt hebben. Verg. bov. cap. 6. vers 11. ende 10.9. |
| 8 T.w. op sulcke maniere, datmen in sijne doot Godes rechtveerdich oordeel konde mercken. alsoo ond. vers 10. |
| |
| 8 Doe seyde Iuda tot Onan; Gaet in tot uwes broeders huysvrouwe, ende 9 trouwtse in uwes broeders name; ende 10 verweckt uwen broeder zaet. |
| 9 Het Hebr. woort beteeckent, sijns broeders nagelatene vrouwe te trouwen, volgens ’t gebruyck van dien tijt door de wet daer na bevesticht. Deut. 25.5, 6. Ruth 1.11. Matth. 22.24, etc. |
| 10 Want de conditie deses houwelicks was, dat de Eerstgeboren soon voor des overleden soon gehouden moeste worden. |
| |
| 9 Doch Onan 11 wetende dat dit 12 zaet voor hem niet soude zijn, so geschieddet, als hy tot sijnes broeders huysvrouwe inginck, dat hy ’t 13 verdorf tegen de aerde, om sijnen broeder geen zaet te geven. |
| 11 Siet de aenteeckeninge op het voorgaende vers. |
| 12 D. soon, Siet bov. 4. op ’t vers 25. |
| 13 Ofte, schendde. stortende dat ter aerde; alsoo de Hebreeusche woorden beyds begrijpen: dat was soo veel als of hy de vrucht (om so te spreken) uyt des moeders lichaem wechgeruct, ende vernielt hadde. |
| |
| 10 Ende het was quaet 14 in des HEEREN oogen, dat hy dede: daerom doodde hy hem oock. |
| 14 D. in Godts oordeel. Siet Iob. 11. op vers 4. |
| |
| 11 Doe seyde Iuda tot Tamar sijne schoondochter; 15 Blijft weduwe in uwes vaders huys, 16 tot dat mijn soon Sela groot worde: 17 want 18 hy seyde; Dat niet misschien dese oock sterve, gelijck sijne broeders: so ginck Tamar henen, ende bleef in hares vaders huys. |
| 15 Ofte, sitt, ofte blijft sitten. alsoo in ’t volgende. |
| 16 Hem gelatende, als of hy desen haer dan ten houwelicke geven wilde: maer uyt het volgende blijckt, dat hy ’t niet in den sin en hadde. |
| 17 And. maer. |
| 18 T.w. by hem selven, dat is, hy dacht. Siet bov. cap. 20. vers 11. |
| |
| 12 19 Als nu vele dagen verloopen waren, sterf de dochter van Sua huysvrouwe van Iuda: daerna 20 troostte sich Iuda, ende ginck op tot 21 sijne schaepscheerders nae 22 Timna toe; hy, ende Hira sijn vrient de Adullamiter. |
| 19 Hebr. als de dagen vermenichvuldicht waren; dat is, alsser een goede tijt gepasseert, ende nochtans Sela aen Tamar niet gegeven en was. |
| 20 D. hy leyde sijne rouwe af. Verg. bov. cap. 37. vers 35. |
| 21 Want inde scheeringen was het gebruyck gastmalen te houden, ende met den vrienden vrolick te zijn, 1.Sam. 25.38. |
| 22 Eene stadt niet verre van Adullam gelegen, naderhant den stamme van Iuda ten deele gevallen, Ios. 15.57. Men leest oock van een Timna gelegen in Dan. Ios. 19.43. |
| |
| 13 Ende men gaf Tamar te kennen, seggende: Siet uwe schoon-vader gaet op nae Timna, om sijne schapen te scheeren. |
| 14 Doe leyde sy de kleederen 23 harer weduwschap van haer af; ende sy 24 bedeckte haer met eenen sluyer, ende bewondt haer, ende settede haer aen den in-ganck der 25 twee Fonteynen, die op den wech nae Timna is: want sy sach, dat Sela groot geworden was; ende sy hem niet ter vrouwe was gegeven. |
| 23 Want de weduwen slechter ende nederiger gekleet waren als andere vrouwen. |
| 24 Tamar om eene oneerbare vrouwe te gelijcken, verciert haer met eenen sluyer, bewint, ende verhult haer aengesicht, ende sit op eenen gemeynen wech, op datse onbekent blijvende, haren schoonvader soude mogen bedriegen. Verg. Proverb. 7.12. ende 9.14. Ezech.16.24, 25. |
| 25 Ofte Enaim, ’t welck sommige houden voor den naem van een sekere plaetse. sommige setten ’t over, een scheydwech, genoemt, nae haer gevoelen, deure der oogen; om dat op eenen kruys-wech de oogen als opgedaen worden om herwaert ofte derwaert te sien. |
| |
| 15 Als Iuda haer sach, so hieldt hyse voor eene hoere: overmits sy haer aengesicht bedeckt hadde. |
| 16 Ende hy weeck tot haer nae den 26 wech, ende seyde; Komt doch, laet my tot u ingaen; want hy en wiste niet, dat sy sijne schoondochter was: ende sy seyde; 27 Wat sult ghy my geven, dat ghy tot my ingaet. |
| 26 T.w. nae den wech daer sy sat. |
| 27 Sy eyscht hoeren-loon, niet uyt begeerte van gewin, maer om hem namaels daer van te overtuygen; als blijckt ond. vers 25. ende Iuda was soo verruckt door de hitte van vleeschelicke lust, dat hy de stemme sijner snaer niet en kende. |
| |
| 17 Ende hy seyde; Ick sal u eenen geytenbock vander kudde senden: ende sy seyde; 28 So ghy pant sult geven, tot dat ghy ’t sendt. |
| 28 Verstaet hier op: Ick sal u te wille wesen, indien ghy, etc. And. sult ghy pant geven, tot dat ghy het sendt? |
| |
| 18 Doe seyde hy; Wat pant ist, dat ick u geven sal? ende sy seyde; Uwen segelrinck, ende uwen 29 snoer, ende uwen staf, die in uwe hant is: ’t welcke hy haer gaf, ende ginck tot haer in, ende sy ontfinck by hem. |
| 29 And. sweetdoeck, snuytdoeck. Het Hebreeusch woort beteeckent eygenlick gedraeyt, ofte getwijnt garen; ende wort genomen voor snoeren, ende doecken van sulck garen gemaeckt. |
| |
| 19 Ende sy maeckte haer op, ende ginck henen, ende leyde haren sluyer van haer af: ende sy trock aen de kleederen van hare weduwschap. |
| 20 Ende Iuda sondt den geyten-bock door sijnes vrients des Adullamiters hant, om het pant uyt der vrouwen hant te nemen: maer hy en vondtse niet. |
| 21 Ende hy vraechde de lieden van 30 hare plaetse, seggende; Waer is de hoere, die by dese 31 twee Fonteynen aen den wech was? ende sy seyden; Hier en is geene hoere geweest. |
| 30 D. vande plaetse, daer ontrent Tamar geseten hadde. |
| 31 Hebr. Enaim; Siet bov. vers 14. |
| |
| 22 Ende hy keerde weder tot Iuda, ende seyde; Ick en hebse niet gevonden: ende oock seyden de lieden van dier plaetse, Hier en is geene hoere geweest. |
| 23 Doe seyde Iuda; Sy neme het voor haer, op dat wy misschien 32 niet tot verachtinge en worden: siet, ick hebbe desen bock gesonden; maer ghy en hebt haer niet gevonden. |
| 32 D. op dat wy nae ons goet veel vernemende onse hoererye niet en ontdecken; ’t welc ons tot schande soude dienen. Merckt dat by den Heydenen, ende Afgodendienaren, hoedanich de Adullamiten waren, de hoererye voor schande gereeckent is geweest. |
| |
| 24 Ende het geschiedde omtrent na drye maenden; dat men Iuda te kennen gaf, seggende, Tamar uwe schoondochter heeft gehoereert; ende oock siet, sy is swanger van hoererye: doe seyde Iuda; 33 Brengtse her-voor, 34 dat sy verbrandt worde. |
| 33 T.w. aende stadts-poorte, op datmen haer voor de Overigheyt haer proces make, als een overspeeldersche, overmits sy aen mijnen sone Selah belooft is. |
| 34 So was dan het overspel te dier tijt, oock voor de Wet, gehouden voor een doot-weerdige misdaet. Siet bov. cap. 20. op vers 3. Item vers 7. ende 9. |
| |
| 25 Als sy voortgebracht wert, schickte sy tot haren sweer, om te seggen, By den man, wiens dese dingen zijn, ben ick swanger: ende sy seyde; Bekent doch, wiens dese segelrinck, ende dese snoeren, ende dese staf zijn. |
| 26 Ende Iuda kendese, ende seyde; 35 Sy is rechtveerdiger dan ick, daerom, om dat ick haer aen mijnen sone Sela niet gegeven en hebbe: ende 36 hy en 37 bekendese voortaen niet meer. |
| 35 Sijne conscientie wroegt hem, niet alleene om dat hy sijne belofte aen Tamar niet gehouden en hadde (welcke reden hier in dit vers vermelt wort) maer oock om dat hy wetens hoererye, ende onwetens bloetschande begaen hadde. |
| 36 Hebr. Hy voer niet voort om haer te bekennen. |
| 37 Siet dese maniere van spreken bov. cap. 4. op ’t vers 1. |
| |
| 27 Ende het geschiedde ten tijde als sy baren soude; siet, c so waren tweelingen in haren buyck. |
| c 1. Chron. 2.4. |
| |
| 28 En het geschiedde als sy baerde, dat [een] de hant uyt gaf: ende de Vroedvrouwe namse, ende sy bondt eenen 38 scharlaken [draet] om sijne hant, seggende, 39 Dese komt eerst uyt. |
| 38 Het Hebreeusch woort beteeckent eygentlick sulcke stoffe, die in de scharlaken verwe tweemael in gedopt is. Siet Exod. 25.4. ende Lev. 14.4. ende de aent. |
| 39 Om dat sy meynde, dat dese eerst soude voortkomen, ende alsoo d’Eerstgeboren zijn. |
| |
| 29 Maer het geschiedde, als hy sijne hant weder in tooch, siet, so quam sijn broeder uyt: ende sy seyde; 40 Hoe zijt ghy doorgebroken? 41 op u is de breucke: ende men noemde sijnen name 42 d Perez. |
| 40 D. hoe zijt ghy voor uwen broeder, die voor u was, doorgedrongen, om ter werelt te komen? |
| 41 D. sy is u toe te schrijven: ofte, ghy hebtse gemaeckt om uwen broeder het voordeel der Eerstgeboorte, dat hy scheen te hebben, af te nemen. And. hoe hebt ghy de scheure over u gescheurt? |
| 42 Hebr. Perets. D. doorbrekinge, scheuringe. |
| d Matth. 1.3. |
| |
| 30 Ende daerna quam sijn broeder uyt, om wiens hant de scharlaken [draet] was: ende men noemde sijnen name, 43 Zerah. |
| 43 D. Opganck, Oprijsinge. om dat hy hem eerst hadde laten sien, doe hy inde geboorte was. |
