Op deze pagina kunt u de Statenvertaling raadplegen in de editie van 1637 en/of 1657. De edities 1637, 1657 en de GBS-editie kunnen naar keuze parallel worden weergegeven. (Bij parallelweergave worden bij een vers eerst de kanttekeningen met verwijsteksten getoond, daarna de verklarende kanttekeningen.)
| Iacob, merckende Labans afgunst, treckt met al wat hy hadde, op Godts bevel, ende met toestemminge sijner wijven, buyten Labans weten, nae het lant Canaan, ende Rachel steelt hares vaders Afgoden, vers 1. etc. Laban, dit hoorende, jaegt Iacob na, ende achterhaelt hem op het geberchte Gilead, maer wort van Godt gewaerschouwt, hem niet als vriendelick te bejegenen; beschuldicht hem nochtans scherpelick over dit heymelick vertreck, ende het stelen sijner afgoden, 22. Iacob ontschuldicht sich, ende, als Laban sijne Afgoden nergens vondt, scheldt hem Iacob heftelick, met verwijt van alle onbeleeftheyt, die hy by hem hadde geleden, 31. Maken doch eyndelick een verbont, ende scheyden in vrede van malkanderen, 24. |
| |
| 1 DOe hoorde hy de woorden der sonen Labans, seggende, Iacob heeft genomen alles wat onses vaders was: ende van ’tgene dat onses vaders was heeft hy 1 alle dese heerlickheyt gemaeckt. |
| 1 D. al desen rijckdom, waer uyt eere ende heerlickheyt pleeg te volgen. |
| |
| 2 Iacob sach oock het aengesichte Labans aen: ende siet, dat en was tegen hem niet 2 als gisteren [ende] eergisteren. |
| 2 D. als te vooren. soo worden dese woorden ooc genomen ond. vers 5. ende Exod. 4.10. ende 5.7, 8. ende 21.29. ende Ios. 3.4. ende 4.18. etc. |
| |
| 3 Ende de HEERE seyde tot Iacob; Keert weder 3 tot het lant uwer vaderen, ende tot uwe maechschap: ende 4 ick sal met u zijn. |
| 3 D. het Lant Canaan, het welcke ick uwen vader Isaac, ende uwen grootvader Abraham belooft hebbe: alhoewel sy te deser tijt daer niet in en hadden, als den acker, ende speloncke, inde welcke Sara begraven was. |
| 4 Siet bov. cap. 21.22. ende 26.24. Item ond. 32.9. alwaer Iacob selve dese woorden verklaert. |
| |
| 4 Doe sondt Iacob henen, ende riep Rachel, ende Lea, 5 op het velt tot sijne cudde. |
| 5 Om sonder verlett sijnes wercks, ende in meerdere vryheyt te spreken met sijne vrouwen. |
| |
| 5 Ende hy seyde tot haer; Ick sie uwes vaders aengesichte, dat het tegens my niet en is, als gisteren [ende] eergisteren: doch 6 de Godt mijnes vaders 7 is by my geweest. |
| 6 Siet bov. 28.13. |
| 7 D. is my verschenen, ende heeft my bevolen nae mijn lant te trecken. siet ond. vers 13. |
| |
| 6 Ende ghy lieden wetet, dat ick met alle mijne 8 macht uwen vader gedient hebbe. |
| 8 Soo wel des geestes met sorgen, als des lichaems met waken, loopen, ende slaven. Verg. ond. vers 40. ende 42. |
| |
| 7 Maer uw’ vader 9 heeft bedriechlick met my gehandelt, ende heeft mijnen loon 10 tienmalen verandert: doch Godt en heeft hem niet toegelaten om aen my quaet te doen. |
| 9 And. met my gespot. |
| 10 D. dickwijls. alsoo wort het getal tien, voor dickwijls genomen, ond. vers 41. Lev. 26.26. Nu. 14.22. ende 1.Sam. 1.8. Iob 19.3. |
| |
| 8 11 Wanneer hy aldus seyde; De gespickelde sullen uwen loon zijn, so lammerden alle de cudden gespickelde: ende wanneer hy alsoo seyde, De gesprenckelde sullen uwen loon zijn, so lammerden alle de cudden gesprenckelde. |
| 11 Merckt dat het verdrach, het welcke Iacob met Laban gemaect hadde, bov. cap. 30. vers 32, 33, etc. menichmael is verandert geweest door Labans gierichheyt; ende de veranderinge verdragen door Iacobs lijdtsaemheyt. |
| |
| 9 Also heeft Godt uwen vader ’tvee ontruckt, ende 12 my gegeven. |
| 12 Hier uyt blijckt, dat dit gantsche werck niet gekomen in is uyt eenich bedriechlick beleyt van Iacob, maer uyt Godes regeringe. |
| |
| 10 Ende het geschiedde ten tijde, als de cudde hittich wert, dat ick mijne oogen ophief, ende ick sach 13 inden droom; ende siet, de 14 bocken die de cudde beklommen, waren gesprenckelde, gespickelde, ende 15 hagel-vleckige. |
| 13 Siet bov. vers 5. |
| 14 And. rammelaers. D. soo wel rammen als bocken. |
| 15 D. die plecken hadden nae de grootte ende verwe vande gemeyne hagelsteenen, onderscheyden vande gespickelde, die swarte stipkens hadden op den witten huyt. |
| |
| 11 Ende 16 de Engel Godes seyde tot my inden droom; Iacob: ende ick seyde, Siet, [hier] ben ick. |
| 16 Verstaet den Heere Christum; gelijck blijckt bov. vers 5. ende onder vers 13. |
| |
| 12 Ende hy seyde, Heft doch uwe oogen op, ende siet, alle bocken die de cudde beklimmen, zijn gesprenckelde, gespickelde, ende hagelvleckige: want ick hebbe gesien alles wat Laban u doet. |
| 13 Ick ben die 17 Godt van Beth-El, a alwaer ghy het opgerecht teecken gesalft hebt, daer ghy my eene gelofte belooft hebt: Nu, maeckt u op, vertreckt uyt desen lande, ende keert weder 18 in het lant uwer maegschap. |
| 17 D. die u te Bethel verschenen ben, ende belooft hebbe u by te blijven, te bewaren, ende in Canaan wederom te brengen. |
| a Bov. 28.13, 14, 15, etc. |
| 18 Siet bov. vers 3. ende ond. vers 18. |
| |
| 14 Doe antwoordde Rachel ende Lea, ende seyden tot hem: 19 Isser noch voor ons een deel, ofte erffenisse in onses vaders huys? |
| 19 Sy willen seggen, Neen. want hy oock het bedongen loon ons niet en gunt, maer dickwijls verandert. |
| |
| 15 20 Zijn wy niet vreemde van hem geachtet? want 21 hy heeft ons verkocht: ende 22 hy heeft oock steets ons 23 gelt verteert. |
| 20 Hy heeft ons niet als dochteren met eerlicke bruyt-gifte uytgeset, maer als dienstboden voor loon uytgestooten. |
| 21 T.w. voor uwen dienst van veertien jaren. ’twelck was eene maniere van verkoopinge. |
| 22 Hebr. gegeten etende. D. steets ofte doorgaens gegeten. |
| 23 Sy verstaen door dit gelt de vrucht ende het gewin van Iacobs dienst; het welcke Laban haer niet alleen onthouden, maer oock voor sich verteert heeft, sonder haer daer van yets mede te deylen. In’t volgende, verteert. Hebr. opgegeten. |
| |
| 16 Want 24 al de rijckdom die Godt onsen vader heeft ontruckt, die is onse, ende onser 25 sonen: Nu dan, doet alles wat Godt tot u geseyt heeft. |
| 24 Siet bov. op vers 9. |
| 25 D. kinderen; als elders dickwijls. |
| |
| 17 Doe maeckte sich Iacob op, ende loedt sijne 26 sonen, ende sijne wijven op kemelen. |
| 26 Ofte, kinderen. |
| |
| 18 Ende hy voerde alle sijn vee wech, ende alle sijne have die hy geworven hadde; 27 het vee dat hy besat, ’twelck hy 28 te Paddan Aram geworven hadde: om te komen tot Isaac sijnen vader, nae het lant Canaan. |
| 27 Hebr. het vee sijner besittinge. |
| 28 Siet bov. cap. 25. vers 20. |
| |
| 19 Laban nu was gegaen om sijne schapen te scheeren: so stal Rachel 29 de Teraphim die haer vader hadde. |
| 29 Teraphim zijn geweest een soorte van beelden nae menschelicke figure gemaeckt. 1.Sam. 19.13, 16. tot Afgoden Gen. 31.30, 32. om die van toekomende dingen te vragen. Eze. 21.21. ende waer door sy vanden duyvel antwoorde kregen, met waerheyt of met leugen. Zach 10.2. vande Teraphim wort oock gesproken Iud. 17.5. ende 18.14, 17, 18, 20. 1.Sam. 15.15, 23. ende 2.Reg. 23.24. ende Hos. 3.4. Dese Teraphim heeft Laban (hoewel de ware Godt hem niet onbekent en was, bov. cap. 30. vers 27. ende in dit cap. versen 24. ende 29.) Godsdienstige eere bewesen, willende soo t’samen Godt ende den afgoden dienen, ofte de kennisse des waren Godts gantsch door afgoderije in ongerechticheyt t’onderhouden. Dit is d’eerste plaetse daer de heylige Schrift vande Afgoden spreeckt, alhoewel datse te vooren lange geweest zijn. |
| |
| 20 Ende Iacob 30 ontstal sich van het herte Labans des Syriers: overmits hy hem niet te kennen en gaf, dat hy vloodt. |
| 30 D. hy ginck heymelick ende steelswijse buyten Labans weten ende kennisse wech, gelijck de volgende woorden verklaren; oock de versen 26. ende 27. In sulcken sin wort dese maniere van spreken oock gebruyckt 2 Sam. 19.3. maer in eenen anderen sin wortse gevonden 2.Sam. 15.6. De reden van dit haestich ende stille vertreck, schijnt geweest te zijn Godes ingeven ende uytdruckelick bevel. vers 13. |
| |
| 21 Ende hy vloodt, ende al wat sijne was, ende hy maeckte hem op, ende voer over 31 de Riviere: ende 32 hy settede sijn aengesichte nae ’t geberchte 33 Gilead. |
| 31 T.w. Phrath, ofte Euphrates, vlietende tusschen Chaldeen ende Canaan. bov. 2.14. ende 15.18. sonder byvoegsel des eygenen naems wortse de Riviere genaemt om haer grootte ende vermaertheyt, hier, ende Exod. 23.31. Ios. 24.2, 3. etc. |
| 32 Ofte, richtede, ofte stelde, dat is; hy besloot vastelick den wech daer henen te nemen. Siet Ier. 50.5. ende Luc. 9.51. ende 53. |
| 33 Een geberchte gelegen achter Phaenicien over de Iordaen, ende grensende aen het geberchte Libans. beneden desen berch lach een seer goet lant, oock Gilead, of Galaad genaemt, vruchtbaer, ende weydelant, ond. 37.25. Deut. 34.1. en Ier. 8.22. ende 22.6. Dit lant wiert naderhant den Amoriten afgenomen, ende ten uytdeele gegeven den stammen Gads ende Rubens, ende den halven stamme Manasses: Siet Num. 32.1. etc. Deut. 3.12, 13, 15, 16. Ios. 13.8, 9, 10, 11, etc. |
| |
| 22 34 Ende ten derden dage wert Laban gebootschapt, dat Iacob gevloden was. |
| 34 Labans cudde was drye dachreysen van Iacobs cudde gelegen. bov. 30.36. |
| |
| 23 Doe nam hy sijne 35 broeders met hem, ende jaechde hem achter na 36 eenen wech van seven dagen: ende hy kreech hem op ’t geberchte Gileads. |
| 35 D. bloetvrienden; ende soo in ’t volgende. |
| 36 D. seven dachreysen. Siet bov. 30.36. |
| |
| 24 Doch 37 Godt quam tot Laban den Syrier 38 in eenen droom des nachts: ende hy seyde tot hem; Wacht u dat ghy met Iacob niet en spreeckt 39 noch goet, noch quaet. |
| 37 T.w. eer hy Iacob achterhaelde, ofte by hem quam. |
| 38 Siet bov. cap. 20. op vers 3. |
| 39 Hebr. van het goede tot het quade. D. nochte met goede, nochte met quade worden en sult ghy hem van sijne reyse afbrengen, maer laten hem in sijne reyse voortgaen. Verg. bov. cap. 24. vers 50. |
| |
| 25 Ende Laban achterhaelde Iacob: Iacob nu hadde sijne tente 40 geslagen op dat geberchte; oock sloech Laban met sijne broederen [de sijne] op ’t geberchte Gileads. |
| 40 Hebr. vast gemaeckt, gehecht. |
| |
| 26 Doe seyde Laban tot Iacob; Wat hebt ghy gedaen, dat ghy 41 u van mijn herte ontstolen hebt, ende mijne dochteren ontvoert hebt, 42 als gevangene met den sweerde? |
| 41 Siet bov. vers 20. |
| 42 D. die met gewelt ende tegens haren wille wechgevoert worden; ’twelck Laban t’onrechte Iacob verwijt. siet. bov. vers 14, 15, 16. |
| |
| 27 43 Waerom zijt ghy heymelick gevloden, ende 44 hebt [u] my ontstolen? ende en hebt het my niet aengeseyt, dat ick u 45 geleydt hadde met vreuchde, ende met gesangen, met trommel, ende met 46 harpe? |
| 43 Hebr. waerom hebt ghy u verborgen om te vluchten? |
| 44 D. waerom zijt ghy steels-wijse buyten mijn weten van my wech getrocken. Vergel. dit met vers 20. And. aldus: hebt my bestolen, ofte, my gestolen; D. het mijne gestolen. |
| 45 Siet bov. cap. 18. op vers 16. |
| 46 Siet Gen. 4. op vers 21. |
| |
| 28 Oock en hebt ghy my niet toegelaten mijne sonen, ende mijne dochteren 47 te kussen: Nu, ghy hebt dwaeslick gedaen [soo] doende. |
| 47 Siet bov. cap. 29. op vers 13. |
| |
| 29 Het ware inde macht mijner hant aen u lieden quaet te doen: maer u lieder vaders Godt heeft tot my gister nacht gesproken, seggende, Wacht u van met Iacob te spreken 48 ofte goet, ofte quaet. |
| 48 Siet bov. op ’t vers 24. |
| |
| 30 Ende nu, 49 ghy hebt immers willen vertrecken, om dat ghy 50 soo seer begeerich waert nae uwes vaders huys: 51 waerom hebt ghy mijne Goden gestolen? |
| 49 Hebr. ghy zijt gaende gegaen. |
| 50 Hebr. begeerende begeert hebt. |
| 51 Eene groote blintheyt in Laban, dat hy sijne beelden voor Goden hout, diemen hem nochtans, nae sijne meyninge, konde ontstelen. Verg. bov. vers 19. |
| |
| 31 Doe antwoordde Iacob, ende seyde tot Laban: Om dat ick vreesde; want 52 ick seyde, Op dat ghy niet misschien uwe dochteren 53 my ontweldichdet. |
| 52 T.w. by my selven. D. Ick dachte. Siet bov. 20.11. and. Ick seyde tot mijne huysvrouwen; ofte, tot mijn huysgesin. |
| 53 Hebr. van met my. |
| |
| 32 By den welcken ghy uwe Goden vinden sult laet hem niet leven; 54 onderkent ghy voor onse broederen, 55 wat by my is, ende neemt het tot u: want Iacob en wist niet datse Rachel gestolen hadde. |
| 54 Hebr. onderkent voor u. Siet bov. 12. op ’t vers 1. |
| 55 T.w. van u goet. |
| |
| 33 Doe ginck Laban in Iacobs tente, ende in Leas tente, ende in der beyder dienstmaechden tente, ende hy en vondt niet: ende als hy uyt Leas tente gegaen was, quam hy in Rachels tente. |
| 34 Maer Rachel hadde de Teraphim genomen, ende sy haddese in eenes kemels 56 sadel-tuych geleyt, ende sy sat op de selve: ende Laban betastte die gantsche tente, ende hy en vondt niet. |
| 56 And. stroysel. |
| |
| 35 Ende sy seyde tot haren Vader, 57 Dat [de toorn] niet en ontsteke in mijns heeren oogen, om dat ick voor u aengesichte niet en can opstaen, want 58 [’t gaet] my nae der wijven wijse: ende hy doorsocht, maer hy en vondt de Teraphim niet. |
| 57 D. dat mijn heer niet bevangen en worde met gramschap; die haer in de oogen pleegt te openbaren. |
| 58 Hebr. my is der wijven wech. |
| |
| 36 Doe ontstack Iacob, ende twistede met Laban: ende Iacob antwoordde, ende seyde tot Laban; Wat is mijne overtredinge? wat is mijne sonde? 59 dat ghy my [soo] hittichlick hebt nagejaegt? |
| 59 Hebr. dat ghy gebrant hebt achter my. het woort beteeckent dickwijls yemant met een brandende heftich, grimmich, en vyandich gemoet vervolgen. als 1.Sam. 17.53. Psalm 10.2 Thren. 4.19. |
| |
| 37 Als ghy 60 al mijnen huysraet betast hebt, wat hebt ghy gevonden van al den huysraet uwes huyses? Legt’et hier voor mijne broederen, ende uwe broederen: ende laetse richten tusschen ons beyden. |
| 60 Hebr. alle mijne vaten. ende soo stracx, van al de vaten uwes huyses. |
| |
| 38 Dese twintich jaren ben ick by u geweest, uwe oyen ende uwe geyten en hebben niet misdragen: ende de rammen uwer cudde en hebbe ick niet gegeten. |
| 39 ’T verscheurde en heb’ ick tot u niet gebracht, 61 ick hebbet geboet, ghy hebt het van mijne hant geeyscht; het ware des daechs gestolen, ofte des nachts gestolen. |
| 61 Dat Iacob heeft Laban moeten goet doen, dat de wilde beesten verscheurt hadden, was onbillick ende tegen de wet, Exod. 22.13. |
| |
| 40 Ick ben geweest, dat my by dage de hitte verteerde, ende by nachte de vorst; ende dat mijn slaep van mijne oogen 62 weeck. |
| 62 And. vluchte, ofte, vloodt. gelijcke maniere van spreken vintmen oock, Esth. 6. vers 1. |
| |
| 41 63 Ick ben nu twintich jaren in uwen huyse geweest; ick hebbe u veertien jaren gedient om uwe beyde dochteren, ende ses jaren 64 om uwe cudde: ende 65 ghy hebt mijnen loon tien malen verandert. |
| 63 Hebr. dit zijn my twintich jaer in uwen huyse. |
| 64 D. om sulck een gedeelte der cudde als my, volgens ons verdrach, ten loone soude vallen. |
| 65 Siet bov. op vers 7. |
| |
| 42 Ten ware dat de Godt mijnes vaders, de Godt Abrahams ende 66 de vreese Isaacs by my geweest ware, sekerlick ghy soudt my nu ledich wech gesonden hebben: Godt heeft mijne elende, ende den arbeyt mijner handen 67 aengesien, ende heeft u gisternacht bestraft. |
| 66 D. Godt dien mijn vader Isaac met groote eerbiedinge ende godtvruchticheyt dient. Alsoo wort Godt genoemt onse vreese. Ies. 8.13. om dat hy met eene kinderlicke vreese van ons gevreest moet zijn. |
| 67 Het Sien Godes beteeckent sijne tegenwoordige weldaet. als bov. 16.13. ende 29.32. Exod. 3.7, 9. Psal. 31.8. ende hier: ofte sijne straffe. bov. 11.5. ende 1.Chron. 12.17. etc, |
| |
| 43 Doe antwoordde Laban, ende seyde tot Iacob; Dese dochters zijn mijne dochters, ende dese sonen zijn mijne sonen, ende dese cudde is mijne cudde, ja al wat ghy siet dat is mijn: ende 68 wat soude ick dese mijne dochteren heden doen? ofte hare 69 sonen, die sy gebaert hebben? |
| 68 D. hoe soude ick daer toe komen, dat ick haer quaet soude doen, also het mijn eygen vleesch ende bloet is: hy gelaet hem nu vrientschap te soecken, siende dat hy niet en vermochte Iacob ende den sijnen eenich leet aen te doen. Dit was het beleyt des Heeren, die Laban tot dien eynde verschenen was. |
| 69 And. kinderen. |
| |
| 44 Nu dan, kom, laet ons een verbont 70 maken, Ick ende Ghy: dat het tot een getuygenisse zy tusschen my, ende tusschen u. |
| 70 Siet bov. 15. op’t vers 18. |
| |
| 45 71 Doe nam Iacob eenen steen: ende hy verhoogde hem [tot] een opgerecht teecken. |
| 71 Toonende daer mede, dat hy alle klachten varen latende, willich was het verbont aen te gaen. |
| |
| 46 Ende Iacob seyde tot 72 sijne broederen, Gadert steenen; ende sy namen steenen, ende maeckten eenen hoop: ende 73 sy aten aldaer op dien hoop. |
| 72 D. bloetverwanten, vrienden. Siet bov. vers 32. ende 37. ende ond. vers 54. |
| 73 T.w. na het maken ende bevestigen des verbonts. |
| |
| 47 Ende Laban noemde hem 74 Iegar Sahadutha: maer Iacob noemde den selven 75 Gilead. |
| 74 D. in de Syrische sprake die Laban sprack, een hoop van getuygenisse. beteeckenende het verbont dat sy daer met malkanderen maecten. |
| 75 Hebr, Galed. dese naem beteeckent even het selve in ’t Hebr. dat de voorgaende in ’t Syrisch beteeckent. want Iacob, die een Hebreer was, wilde oock in sijn sprake dese steenhoop eenen name geven. |
| |
| 48 Doe seyde Laban; Dese hoop zy heden een getuyge tusschen my, ende tusschen u: daerom noemde men sijnen name 76 Gilead; |
| 76 Sulcks dat dese naem, die Iacob in’t Hebreeusch gegeven hadde, desen berch ende het aenliggende lant bygebleven zy: gelijc hy oock te vooren van Mose daerom alsoo is genoemt bov. vers 21. ende 23. |
| |
| 49 Ende 77 Mizpa; om dat hy seyde, Dat de HEERE opsicht neme tusschen my, ende tusschen u: wanneer wy 78 d’een van d’ander sullen verborgen zijn. |
| 77 Hebr. Mitspah. Dat is, opsicht, ofte toe-sichtplaetse. ofte wachtplaetse: om dat Godt (als volgt) de wacht ende toesicht soude hebben over ’t gemaecte verbont. |
| 78 Hebr. de man van sijnen naesten ofte vrient. D. wanneer wy nu soo verre van malkanderen sullen gescheyden zijn. |
| |
| 50 So ghy mijne dochteren 79 beleedigt, ende so ghy wijven neemt boven mijne dochteren, 80 niemant is by ons: Siet toe, Godt sal getuyge zijn tusschen my, ende tusschen u. |
| 79 Ofte, verdruckt. |
| 80 D. daer en is niemant vreemts by ons, die getuyge kan zijn, ende den overtreder straffen. And. Niemant en sal by ons zijn, T.w. als wy van malkanderen sullen gescheyden zijn, dan Godt, etc. |
| |
| 51 Laban seyde voorder tot Iacob: Siet daer is dese selve hoop, ende siet, daer is dit opgerecht teecken, ’twelcke ick opgeworpen hebbe tusschen my ende tusschen u: |
| 52 Dese selve hoop zy getuyge, ende dit opgerecht teecken zy getuyge; 81 dat ick tot u voorby desen hoop niet comen en sal, ende dat ghy tot my voorby desen hoop, ende dit opgerecht teecken niet comen ende sult ten quade. |
| 81 And. Indien ick, T.w. my verongelijckt mochte houden, ende voorby passeren, dat ick het niet sal doen in vyantschap, maer in’t vriendelicke: ende ghy van gelijcken. ofte anders aldus Indien ick het ben die hier voorby passere nae u, dat ick het niet ten quade sal doen, noch ghy van gelijcken. |
| |
| 53 82 De Godt Abrahams, ende de Godt Nahors, de Godt hares vaders richte tusschen ons: ende Iacob swoer 83 by de Vreese sijnes vaders Isaacs. |
| 82 Hy vermengt den Godt Abrahams, die de eenige ware Godt is, met de Afgoden, die Terah, Nahor, ende Abraham selve, voor sijn bekeeringe, in Chaldeen gedient hadde, Ios. 24.2. niet alleen om hem wat nae Iacob te voegen, maer oock als een Afgodisch huychelaer, aen beyde zijden te hincken. Andere verstaen, dat Laban op sijn Afgodisch aldus gesproken hebbe; de Goden Abrahams, ende de Goden Nahors, ende de Goden hares vaders, etc. met welcke woorden Laban den Iacob verwijt, dat hy van sijner voorvaderen religie was afgetreden: ende dat hier tegen gestelt wort Iacobs eedt, dien hy doet by den waren Godt alleen. |
| 83 Siet bov. vers 42. |
| |
| 54 Doe 84 slachtede Iacob eene slachtinge op dat geberchte, ende hy noodigde sijne broederen, om 85 broot te eten: ende sy aten broot, ende vernachteden op dat geberchte. |
| 84 T.w. slacht-beesten tot eene vrolicke maeltijt. Het Hebr. woort beteeckent wel offeren, maer oock slachten tot eene maeltijt, als 1.Sam. 28.24. ende 1.Reg. 1.9. 2.Chron. 18.2. etc. |
| 85 D. om maeltijt te houden. Siet ond. 37.25. Exod. 18.12. ende 2.Reg. 6.22. ende Luc. 14.1. etc. |
| |
| 55 Ende Laban stont des morgens vroech op ende 86 kuste sijne sonen, ende sijne dochteren; ende 87 segendese: ende Laban trock henen, ende keerde weder tot sijne plaetse. |
| 86 Siet bov. 29. op’t vers 11. |
| 87 D. hy wenschtese in ’t afscheyden alle geluc ende welvaert: gelijck dit gebruyckelick was, als de menschen malkanderen groeteden, niet alleen in’t vertrecken, maer oock in’t aenkomen. Siet ond. 47. vers 7. ende 10. Ruth. 2.4. 1.Sam. 13.10. 2.Sam. 8.10. |
