Statenvertaling.nl

sample header image

Spreuken 17 – Statenvertaling

Op deze pagina kunt u de Statenvertaling met kanttekeningen online raadplegen in de editie van de GBS (Gereformeerde Bijbelstichting).

Bijbelboek:    

Hoofdstuk: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Inleiding Bijbelboek
Weergave: Met kanttekeningenParallelZonder kanttekeningenAlleen Bijbeltekst

Spreuken 17

Dit hoofdstuk voorgelezen (v):

 

Rust en twist, vs. 1. Kloeke knechten, 2. Het proeven der harten, 3. Leugentaal, 4, 7. Bespotting der armen en ellendigen, 5. Kindskinderen en vaders, 6. Treffelijk spreken en zwijgen, 7, 27, 28. Geschenken, 8, 23. Den naaste vergeven, 9. Zotten, 10, 12, 16, 21, 24, 25, 28. Wederspannigheid, 11. Kwaad voor goed vergelden, 13. Krakeligheid, 14, 19. Vonnissen, 15, 26. Vrienden, 17. Borgtocht, 18. Pracht, 19. Verkeerdheid van hart en tong, 20. Blijdschap en treurigheid des geestes, 22. Gebaren der verstandigen, 24.
 
Rust en twist
1 EENa droge bete en rust daarbij is beter dan een huis vol van 1geslachte beesten 2met twist.a Spr. 15:17. verwijsteksten
1 Hebr. slachting. Het Hebreeuwse woord betekent wel meest beesten die ter offerande geslacht worden, maar het betekent ook die ter spijze en ter maaltijd bereid zijn, als hier en Gen. 31:54. Zie de aant. aldaar. verwijsteksten
2 Hebr. van den twist, dat is, waarbij twist is.
2 Een verstandig knecht zal heersen over een zoon 3die beschaamd maakt, en 4in het midden der broederen zal hij erfenis delen.3 Vgl. Spr. 10 op vers 5. verwijsteksten
4 De zin is, dat hij onder de broederen van den beschaamden zoon ook een part van het erfdeel wegdragen zal. Anderen verstaan dat hij als gouverneur zal zijn van de kinderen, en van zulken aanzien dat hem ook het beleid hunner goederen, en dienvolgens het bedelen hunner erfenissen, zal toevertrouwd worden.
3 bDe 5smeltkroes is voor het zilver en de 6oven voor het goud, cmaar 7de HEERE proeft de harten.b Spr. 27:21. verwijsteksten
5 Versta een vat waarin het zilver gesmolten en gezuiverd wordt. Alzo Spr. 27:21. verwijsteksten
6 Te weten waarin zilver, tin, koper, enz., gesmolten en gezuiverd wordt. Zie Ez. 22:18, 19, 20, enz. verwijsteksten
c Jer. 17:10. verwijsteksten
7 Versta den Heere alleen. De mensen kunnen wel door hun kunst goud en zilver proeven, om te weten of het goed of kwaad is; maar het hart des mensen kan niemand doorgronden dan God.
4 De 8boosdoener merkt 9op de ongerechtige lip, een 10leugenaar neigt het oor tot de 11verkeerde tong.8 Dat is, die zijn naaste kwaad doet, of genegen is kwaad te doen.
9 Hebr. lip der ongerechtigheid; te weten die te kennen geeft hoe men ongerechtigheid bedrijven en zijn naaste leed doen kan.
10 Hebr. valsheid, of leugen, dat is, die met valsheid of leugen omgaat. Zie Job 35 op vers 13. verwijsteksten
11 Hebr. de tong der verkeerdheden, dat is, die verkeerdheden spreekt. Zie Spr. 2 op vers 12. Anders: horende de leugen op de verkeerde tong. verwijsteksten
5 dDie den arme 12bespot, 13smaadt deszelfs Maker; die zich verblijdt in het 14verderf, zal niet 15onschuldig zijn.d Spr. 14:31. verwijsteksten
12 Te weten met gebaren, woorden of daden. Vgl. Spr. 14:31. verwijsteksten
13 Dat is, onteert God, Die den arme niet alleen geschapen heeft, maar ook door de armoede bezoekt en oefent.
14 Te weten zijns naasten. Zie Spr. 24:17. verwijsteksten
15 Dat is, ongestraft blijven. Zie 1 Kon. 2 op vers 9. verwijsteksten
6 De 16kroon der ouden zijn de 17kindskinderen, en der kinderen sieraad 18zijn hun vaderen.16 Dat is, sieraad. Zie Spr. 12 op vers 4. verwijsteksten
17 Te weten die wijs en vroom zijn; in dewelke de ouden genieten Gods zegen, van denwelken zie Ps. 127:3; 128:3. verwijsteksten
18 Want het is eerlijk uit eerlijke ouders geboren te zijn.
7 Een 19voortreffelijke lip past een 20dwaas niet, veelmin een prins een leugenachtige lip.19 Hebr. Een lip der voortreffelijkheid of uitnemendheid, dat is, een voortreffelijk gezegde of rede, handelende van uitnemende dingen, als van wijsheid en deugdzaamheid. Alzo is in het volgende, Hebr. een lip der valsheid, een valse rede.
20 Dat is, een kwaden zot, die van alle wijsheid, eer en deugd vervallen is. Zie 1 Sam. 25 op vers 25. verwijsteksten
8 Het geschenk is in de ogen zijner 21heren 22een aangenaam gesteente; waarheen 23het zich zal wenden, 24zal het wel gedijen.21 Dat is, die genegen zijn dat te ontvangen, of die het alrede ontvangen hebben en nu bezitten. Zie van dit woord Gen. 14 op vers 13. verwijsteksten
22 Hebr. gesteente der aangenaamheid, dat is, als een aangenaam edelgesteente of parel, dewelke om hun schoonheid en kostelijkheid zeer lieftallig plegen te zijn.
23 Te weten het geschenk door het beleid en aanbieden des schenkers. Anders: waarheen hij, te weten de schenker of eigenaar, zich zal wenden, zal hij voorspoed hebben.
24 Dat is, het zal wat uitrichten bij dengene die het ontvangt, tot voordeel desgenen die het geeft. Salomo spreekt niet van hetgeen dat men doen moet, maar van hetgeen dat pleegt te geschieden.
9 Die de 25overtreding 26toedekt, 27zoekt liefde; maar die de 28zaak weder ophaalt, scheidt 29den voornaamsten vriend.25 Te weten die tegen hem door zijn naaste begaan is. Vgl. Spr. 10:12. verwijsteksten
26 Te weten door die te vergeten en te vergeven.
27 Dat is, poogt de liefde, door dewelke hij van zijn vriend bemind wordt, te voeden en te onderhouden.
28 Of: het woord, te weten der overtreding.
29 Zie Spr. 16 op vers 28. verwijsteksten
10 De bestraffing gaat dieper in den verstandige, dan den zot honderdmaal 30te slaan.30 Te weten om hem tot betering te brengen.
11 31Zekerlijk, de wederspannige zoekt het 32kwaad, maar een 33wrede bode zal tegen hem 34gezonden worden.31 Of: De wederspannige zoekt alleenlijk het kwaad. Hebr. de wederspannigheid, dat is, die zeer wederspannig is. Zie Job 35 op vers 13. Alzo boven, vers 4, valsheid voor valsaard. Versta dengene die wederspannig is tegen God en die over hem gesteld zijn. Anders: De kwade zoekt alleen, of zekerlijk, wederspannigheid. verwijsteksten
32 Te weten dat hij zijn naaste aandoet en voornamelijk den vrome.
33 Te weten de satan, of enige zware plaag, die God als Zijn scherprechters gebruikt.
34 Namelijk van God.
12 35Dat een beer die van jongen beroofd is, een man tegemoetkome, maar niet een zot 36in zijn dwaasheid.35 De zin is, dat het minder gevaar is een beer te ontmoeten in zijn woedende wreedheid dan een zot, enz.
36 Dat is, als hij door zijn dwaasheid tot alle onredelijke en razende passies gedreven wordt.
13 eDie kwaad voor goed vergeldt, het 37kwaad zal van zijn 38huis niet wijken.e Deut. 32:35. Spr. 20:22; 24:29. Rom. 12:17. 1 Thess. 5:15. 1 Petr. 3:9. verwijsteksten
37 Te weten der straf. Zie Gen. 19 op vers 19. verwijsteksten
38 Dat is, van zijn huisgezin. Zie Gen. 7 op vers 1. Of: van zijn geslacht en nakomelingen, te weten die zijn zonden navolgen. Zie 1 Kon. 14 op vers 10. verwijsteksten
14 f39Het begin des krakeels is gelijk een 40die het water opening geeft; daarom, verlaat den twist, eer 41hij zich 42vermengt.f Spr. 20:3. verwijsteksten
39 Dat is, die het krakeel of geschil begint.
40 Dat is, die het water inlaat, door de sluis te openen of den dam te breken waarmede het wederhouden wordt. Want deze opening en breuk blijvende, is er geen houden aan den loop des waters; ja, deszelfs doorgang wordt langs zo ruimer.
41 Te weten de twist.
42 Of: vermengd wordt, te weten onder velen die daarin getrokken en mede gemoeid worden. Of: eer gij u daarin mengt.
15 gWie den goddeloze 43rechtvaardigt en den rechtvaardige 44verdoemt, zijn den HEERE een gruwel, 45ja, die beiden.g Ex. 23:7. Spr. 24:24. Jes. 5:23. verwijsteksten
43 Dat is, vrijspreekt en rechtvaardig verklaart. Zie Gen. 44 op vers 16. Deut. 25 op vers 1. verwijsteksten
44 Dat is, onrechtvaardig, schuldig en strafwaardig verklaart. Zie Deut. 25 op vers 1. verwijsteksten
45 Dat is, de een zowel als de ander, beiden gelijkelijk. Zie dezelfde manier van spreken Spr. 20:10, 12. verwijsteksten
16 Waarom toch zou in de hand des zots 46het koopgeld zijn, om wijsheid 47te kopen, dewijl hij geen 48verstand heeft?46 Dat is, de rijkdom en het middel om kunsten en wetenschappen te leren.
47 Te weten gelijk andere dingen die voor geld of waar altijd kunnen gekregen worden; even alsof de wijsheid en geleerdheid in alle manieren ook zodanig waren, en door eenieder, zelfs den zot, ook alzo te verkrijgen waren.
48 Hebr. hart, dat is, verstand. Zie Job 9 op vers 4. Hij spreekt van het verstand, waardoor men bekwaam is om de wijsheid ernstiglijk te begeren, grondig te begrijpen en stichtelijk te gebruiken. verwijsteksten
17 49Een vriend heeft 50te allen tijde lief, en 51een broeder wordt in de benauwdheid 52geboren.49 Te weten die een oprechte vriend is, dat is, die weldadigheid en trouw doet aan zijn vriend, Gen. 24:49, en die waarheid en vrede liefheeft, Zach. 8:19. verwijsteksten
50 Niet alleen in voorspoed, maar ook in tegenspoed.
51 Dat is, die ware broederlijke liefde bewijst, om zijn vriend uit den nood te helpen of immers daarin enige verlichting hem naar zijn vermogen toe te brengen.
52 Dat is, door Gods voorzienigheid toegeschikt en tevoorschijn gebracht, alzo dat in de benauwdheid geopenbaard wordt wie een rechte broeder is. Anders: een broeder is tegen de benauwdheid geboren, te weten om in dezelve bij te staan, of: en hij (te weten de vriend) wordt een broeder in de benauwdheid geboren.
18 Een verstandeloos mens 53klapt in de hand, 54zich borg stellende 55bij zijn 56naaste.53 Zie Spr. 6 op vers 1. verwijsteksten
54 Of: borgtocht belovende.
55 Hebr. voor het aangezicht, dat is, in de tegenwoordigheid. Anders: voor.
56 Versta den schuldheer, tot wiens verzekering de borg zich tot de betaling verbindt. Anderen verstaan den schuldenaar, voor denwelken de borgtocht geschiedt.
19 57Die het gekijf liefheeft, heeft de overtreding lief; hdie 58zijn deur verhoogt, 59zoekt 60verbreking.57 De reden is, omdat de kijverij een oorsprong is van vele zonden, die de twistgierige met zijn doen schijnt lief te hebben.
h Spr. 16:18. verwijsteksten
58 Te weten de deur van zijn gebouw, dat hij hoog opgetrokken heeft. Het is te verstaan als een gemeen spreekwoord van degenen die zich boven hun staat uitsteken. Want gelijk een huis zeer hoog opgebouwd zijnde, dikwijls den val onderworpen is, alzo zal een mens die zich verheft boven zijn staat en zijn naaste veracht, dien hij door twisten zoekt te verdrukken, zeer dikwijls tot een schrikkelijken val komen.
59 Zie Spr. 8 op vers 36. verwijsteksten
60 Dat is, schade en verderf. Alzo Spr. 16:18. verwijsteksten
20 Wie 61verdraaid is van hart, zal 62het goede niet vinden; en die 63verkeerd is met zijn tong, zal in het kwaad vallen.61 Of: verkeerd. Zie Spr. 6 op vers 14. verwijsteksten
62 Vgl. Spr. 16:20 en de aant. verwijsteksten
63 Zie Spr. 2 op vers 12. verwijsteksten
21 Wie 64een zot genereert, die zal hem tot droefheid zijn; en de vader des 65dwazen zal zich niet verblijden.64 Dat is, die een zot mettertijd worden zal.
65 Zie van dit woord op vers 7. verwijsteksten
22 iEen blij hart zal een medicijn 66goed maken, maar een verslagen geest zal het 67gebeente verdrogen.i Spr. 15:13. verwijsteksten
66 Dat is, krachtig, dat zij het lichaam deugd doe. Vgl. de manier van spreken met Spr. 15:2. Anders: zal goeddoen als een medicijn, te weten het lichaam, om dat in goede gezondheid te onderhouden. Of: maakt goede medicijn, te weten die het lichaam doet welvaren. verwijsteksten
67 Dat is, de inwendigste leden en krachten des lichaams. Zie Job 7 op vers 15. verwijsteksten
23 De goddeloze zal het geschenk uit 68den schoot nemen, 69om 70de paden des rechts te buigen.68 Te weten desgenen die het aanbiedt; dat is, zal het heimelijk en in het verborgen nemen; want niemand is gaarne bekend voor een die het recht buigt. Vgl. Spr. 16 op vers 33. verwijsteksten
69 Vgl. Spr. 18:5; 21:14. Jes. 10:2. Amos 5:12. verwijsteksten
70 Dat is, de rechte manier van doen, die in het gericht moet gevolgd worden, te verkeren. Vgl. Ex. 23:2. verwijsteksten
24 k71In het aangezicht des verstandigen is wijsheid, maar 72de ogen des zots zijn in het einde der aarde.k Pred. 2:14; 8:1. verwijsteksten
71 Dat is, de wijsheid ziet den verstandige als de ogen uit; te weten als men acht neemt op de gestadigheid zijner ogen, de manierlijkheid van zijn wezen en schaamachtigheid van zijn gelaat. Anderen verstaan dit alzo, dat de wijsheid den verstandigen altijd bij de hand is en niet ver te zoeken; of dat zij die altijd voor de ogen hebben om zich naar die te voegen, Pred. 2:14. verwijsteksten
72 Dat is, het gezicht van den zot zweeft en dwaalt herwaarts en gindswaarts naar alle hoeken. De vliegende ogen zijn een teken van de ijdelheid en ongestadigheid van het gemoed. Anders: de zot ziet overal om wijsheid te vinden, maar tevergeefs, Spr. 14:6. verwijsteksten
25 lEen zotte zoon is een verdriet voor zijn vader, en 73bittere droefheid voor degene die hem gebaard heeft.l Spr. 10:1; 15:20; 19:13. verwijsteksten
73 Hebr. bitterheid, dat is, een oorzaak der droefheid, die haar hart zeer bitter smaakt. Zie 2 Kon. 4 op vers 27. verwijsteksten
26 Het is 74niet goed den 75rechtvaardige 76ook te doen boeten; dat de prinsen iemand slaan zouden 77om hetgeen dat recht is.74 Dat is, zeer kwaad, onbehoorlijk en niet deugende; alzo Spr. 18:5; 19:2; 20:23. Alzo wordt gezegd niet kwaad voor hetgeen dat goed is, Spr. 31:12. verwijsteksten
75 Dat is, die geen schuld heeft.
76 Dat is, niet alleen de bozen, maar ook de vromen; of: het is niet goed den rechtvaardige boete op te leggen, veelmin ten onrechte aan het lijf te straffen.
77 Of: boven of tegen het recht.
27 Wie 78wetenschap weet, houdt zijn woorden in; en een man van verstand is 79kostelijk van geest.78 Dat is, goed en vast verstand heeft.
79 Dat is, dierbaar en spaarzaam van gemoed, niet lichtvaardiglijk en onbedachtelijk uitstrooiende al hetgeen dat hij weet en in of op zijn hart heeft. Anders: is koel van geest, of koelzinnig, dat is, vrij van passies of beroeringen en traag in het spreken. Zie van het woord geest in dezen zin genomen 2 Kon. 19:7. Spr. 29:11. Zie de aantt. verwijsteksten
28 Een dwaas zelfs die zwijgt, zal wijs geacht worden, en die zijn lippen toesluit, verstandig.

Einde Spreuken 17